Көтөххө үөрэтии: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
'Кыра оҕо үгүстүк көтөхтөрөр. Ийэтэ көтөҕөн олорон эмнэрэр. Онно-манна илдьэ сылдьарга эмиэ көтөҕөргө тиийиллэр. Үчүгэйдик сыһыары тутан көтөхтөххө, кыратык хамнатан бигээтэххэ оҕо түргэнник утуйара эмиэ биллэр. Оҕо көтөхтөрөрүн, ий...' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна |
Тупсарыы |
||
3 устуруока:
Оҕо көтөхтөрөрүн, ийэтигэр, аҕатыгар сыстан ыларын сөбүлүүр. Кыра, кыаммат эрдэҕинэ хайаан да көтөхтөрөр. Улаатан истэҕинэ төрөппүт хайдах эмэ гынан аҕыйахтык көтөхтөҕүнэ, оҕото бэйэтэ сытарга, сылдьарга үөрэнэрэ түргэтиир.
“Оҕону көтөххө үөрэтимэ” диэн этиини уоппуттаах төрөппүттэр куруук этэллэр, эдэрдэри үөрэтэ, такайа сатыыллар.
Ытаан, кыҥкыйдаан иһэр оҕону арай көтөҕүү эрэ
Оҕону көтөххө үөрэтэн кэбиһии куһаҕанын, эрэйдээҕин бары төрөппүттэр билэллэр, көтөххө үөрэппэт туһугар кыһаналлар. Төрөппүт бэйэтэ оҕотугар үчүгэй буола сатыыр быһыытыттан, элбэхтик көтөҕө сатыырыттан, бу быһыы улахан тутулуктааҕын билэн, бэйэтэ сытарын, сылдьарын ситиһэ сатыыллар.
15 устуруока:
Төрөппүттэр бары оҕолоро ыалдьыбатыгар баҕара саныыллар. Бу баҕа санаа ситиһиллэр кыаҕа ыал буолуох инниттэн төрүччүлэрин үөрэтииттэн, ол аата өбүгэлэр, төрөппүттэр доруобуйаларын, үлэни кыайалларын эрдэттэн билиини уонна ону тутуһууну ирдиирин олоххо киллэрии эрэйиллэр.
Бэйэлэрэ өбүгэлэриттэн ыла үлэһит, үлэни-хамнаһы кыайар төрөппүттэр оҕолоро доруобай буола төрүүр кыаҕа улахан. Ыраах өбүгэлэригэр даҕаны араас ыарыылаахтары, бодоҥнору,
Доруобай, этэ-сиинэ бөҕө оҕо атаах буола улаатара аҕыйах. Бэйэлэрэ үлэһит төрөппүттэр доруобай оҕону батыһыннара сылдьан үлэҕэ-хамнаска үөрэтэр кыахтара улаатар.
21 устуруока:
“Оҕону көтөххө үөрэтимэ” диэн этии аһара көрүүнү-истиини, бэлэмҥэ үөрэтиини суох оҥорон оҕо атаах буола иитиллэрин аҕыйатар аналлаах. Оҕото үчүгэйи, ситиһиини оҥоруоҕун баҕарар төрөппүт оҕотун атаахтатыа суоҕа этэ. Оҕо араас көрдөбүллэрин тук курдук толорон иһии бэлэмҥэ үөрэтэн кэбиһэрин билинэн, кыах баарынан бэйэтигэр оҥорторо сатааһыҥҥа кыһаныы ирдэнэр.
Оҕо доруобай буола төрүүрүгэр дьахталлар ылар оруоллара олус үрдүгүн билиниэ этилэр. Кинилэр эдэрдэригэр, ыраас кыыстарынан эргэ таҕыстахтарына оҕолоро быдан доруобай, эр киһилэриттэн бэриллибит буор куттаах
Дьахталлар көҥүллэринэн барыылара, талбыттарынан баҕаларын ханнара сылдьыылара араас, эмтэммэт ыарыылаах, куһаҕан, сайдыыта суох буор куттаах дьон оҕолоноллоро элбээһинигэр тириэрдэн кэбистэ.
Бэйэлэрэ доруобай төрөппүттэр хантан ылан ыарыһах оҕону төрөтөллөр диэн ыйытыы Россия дьонун интэриэһиргэтэр буолла. Дьон буор кут, кут-сүр үөрэҕин туһунан билэ сатыыллара улаатта. Ыарыһах оҕолор олус элбээтилэр. Хрустальнай уол кыайан улааппатын, уҥуохтара тосто сылдьалларын суруйаллар. (1).
29 устуруока:
Эт-сиин диэн өбүгэлэри, төрөппүттэри утумнаан иһэр киһи тутаах чааһа буолар. Ыраах да өбүгэлэргэ баар эмтэммэт ыарыылар оҕоҕо бэриллэр кыахтаахтарын генофонду үөрэтии дакаастыыр. Урукку кэмнэргэ сахалар бэйэлэрин өбүгэлэрин төрүччүлэрин, үлэлэрин-хамнастарын, олохторун ыраахха, тохсус көлүөнэҕэ диэри билэллэриттэн, итинник ыарыылаах дьону кытта эдэрдэр холбоһон ыал буолаллара суох буолар этэ.
== Туһаныллыбыт литература. ==
| |||