Оҕону куһаҕаҥҥа үөрэтимэ: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Xaahax (ырытыы | суруйуу)
'Оҕону төрөтүү, иитии, үөрэтии ыалтан, төрөппүттэртэн быһаччы тутулуктааҕын бары билинэллэр. (1,126). Арай арҕааҥҥы үөрэхтээхтэр оҕо кыра эрдэҕинэ ийэ кутун иитии диэн сахалар үөрэхтэрин билбэттэриттэн, бу кэми көтүтэн, хаалларан кэбиһэ...' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна
 
Xaahax (ырытыы | суруйуу)
Тупсарыы
7 устуруока:
Аҕыйах ахсааннаах куһаҕаннары үчүгэйдэртэн туспа арааран биллэҕинэ олору оҥорбот, туттунар буолуута үөскээн олохсуйарыттан үчүгэйи уонна куһаҕаны таба араарарга үөрэнэр.
 
Сахалар оҕону үөрэтэр үөрэхтэрэ олус киэҥ уонна дириҥ. Бу үөрэххэ “Оҕону кыра эрдэҕинэ куһаҕаҥҥа үөрэтимэ” диэн этии баар. Ол барыта сахалар оҕо өйө-санаата сайдыытын, үгэстэрэ үөскээһинин дириҥник билэллэрин уонна олохторугар туһаналларын биллэрэр. Ол курдук оҕоОҕо аан маҥнай билбитэ, оҥорбута саҥаны айыы буолан үгэскэ соҕотохто кубулуйан ийэ кутун быһалыы үөскэтэринэн, хаһан да умнуллубат буолан хаалыан сөп.
 
Бу сахалар кут-сүр үөрэхтэрин быһаарыыта табатын аныгы наука эмиэ билинэр. Ол курдук ханныкХаннык баҕарар саҥаны билии, айыыны оҥоруу киһи мэйиитигэр нейроннар саҥа холбоһуктары үөскэтэрин дакаастаабыттара.
 
Киһи бэйэтэ билбэтинэн, үчүгэйи оҥорор курдук санаатыттан оҕону куһаҕаҥҥа, буортулаахха үөрэтэн кэбиһиэн сөп. Кыра оҕону куһаҕаҥҥа үөрэтии араас элбэх көрүҥнэриттэн сүрүннэрэ манныктар:
33 устуруока:
Ханна эмэ барар буоллахха, барарга оҕону сайыһыннарымыахха, судургу барыахха, барыыны оҕоҕо биллэрбэккэ да баран кэлиэххэ сөп. Кыра оҕо маҥнай суохтаан баран умнан кэбиһиэн, атыҥҥа аралдьыйан сүтүктээмиэн сөп.
 
2. Оҕо аан маҥнай куһаҕаны биллэҕинэ олору оҥорбот буоларга түргэнник үөрэнэрин сахалар билэн бобууну-хаайыыны туһаналлар этэ. “Оҕону былдьаһыннара үөрэтимэ” диэн этии оҕо кыратыттан бэйэтин киэнэ эбэтэр атыттар киэннэрэ буоларын билэ үөрэнэригэр туһата улахан. Ол курдук оҕоҕоОҕоҕо тугу эмэни биэрдэххэ эбэтэр  биэрээри дугдуҥнаатахха “миэнэ” диэн саныы, ылына охсор. Биэрээри дугдуҥнаан баран биэрбэтэххэ былдьаһан да туруон сөп. “Оҕону былдьаһыннара үөрэтимэ” диэн этии оҕоҕо ону-маны; наадалааҕы, алдьаныан да сөптөөҕү, оонньууруттан атыны эбэтэр тугу эмэ биэрээри гына-гына биэрбэккэ былдьаһыннара үөрэтэри суох оҥорор. “Оҕоҕо биэрбэт эрээри көөчүктээмэ” диэн этии көөчүк дьайыытын быһаарарын тэҥэ, былдьаһыннара үөрэтэри тохтотор.
 
Оҕоҕо ону-маны, урут билбэтин, оонньооботун биэрдэххэ ону олус өр көрөр, чинчийэр, үөрэтэр, олус өр кэмҥэ илдьэ сылдьар. Онтон сотору кэминэн салҕан хааллаҕына, ханна эмэ быраҕыаҕа. Бу бэйэтэ быраҕыар тиийбэккэ былдьаан ылыы оҕону хомотор, ытааһын да баар буолуон сөп. Былдьаан ылыы былдьаһыыны үөскэтиэн сөп.
53 устуруока:
Оҕо куһаҕан быһыылары оҥоруута соннук үгэһи үөскэттэҕинэ куһаҕан быһыылаах, майгылаах буолууга тириэрдэрин төрөппүттэр билиэ этилэр. Онтон майгы диэн олохсуйбут үгэс буоларынан оҕо улааппытын да кэннэ биллэ сылдьыан сөп. Куһаҕан майгы биллиитэ куһаҕаны оҥорууга тириэрдэр кыахтааҕын билэн төрөппүттэр сэрэниэхтэрэ этэ.
 
Онон оҕонуОҕону кыра эрдэҕинэ иитиигэ, үөрэтиигэ, оҕоҕо бу кэмҥэ ийэ кута үөскүүрүнэн төрөппүттэр куһаҕан быһыылары оҥорботугар кыһаныахтара этэ. (2,133).
 
== Туһаныллыбыт литература. ==