Сахалыы таба суруйуу сиэрэ: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
→Туохтуур: хараардан биэрдим |
→2. Сыһыарыылаах тылы таба суруйуу: хараардан биэрдим, сыыһатын көннөрдүм |
||
146 устуруока:
49. Сахаҕа ханыыта суох бүтүүлээх тыллар сэргэстэһэр дорҕооннорун ыккардыгар кыбытык аһаҕас дорҕоон этиллэр да буоллаҕына, тыл олоҕо сыһыарыы иннигэр уларыйбат, холобур: зубр-зубру, рефлекс-рефлекскэ, диаметр-диаметрга.
50. Тыл олоҕун бүтэһик '''ф''' дорҕооно аһаҕас дорҕоонунан саҕаланар сыһыарыы эбиллиитигэр '''б''' буолар: географ-геограбы, томограф-томограбы, оттон тыл олоҕун бүтэһик '''в''' буукубата сыһыарыы эбиллиитигэр уларыйбат, холобур: Сивцев-Сивцеви, Николаев-Николаевы.
51. '''-кт, -пт, -фт, -хт''' бүтүүлээх тыллар уларыйыыларыгар тиһэх дорҕоонноро түһэр, онтон хаалбыт '''к, п, ф, х''' дорҕооннор сыһыарыы аһаҕас дорҕоонун иннигэр ньиргиэрдээххэ кубулуйаллар, холобур: контакт-контагы, лифт-либи, рецепт-рецеби, Либкнехт-Либкнеҕи.
52. '''-рд, -рт''' бүтүүлээх тыллар сахалыы '''-рт''' бүтүүлээх тыл курдук уларыйаллар, холобур: бильярд-бильярды-бильярка, рекорд-рекорду-рекорка, спорт-спорду-спорка.
53. Тиһэх '''ж, з, ц, ш, щ''' дорҕооннор аһаҕас дорҕоонунан саҕаланар сыһыарыы эбиллиитигэр
54. '''-йд, -л/с, -мб, -мп, -нд, -рв, -нк, -ск''' дорҕооннорунан бүтэр тыллар уларыйыыларыгар олохторун уонна сыһыарыы ыккардыгар 58-с быраабыла а), б) пууннарынан салайтаран, аһаҕас дорҕоон эбиллэр, холобур: рейд-рейдэни, ромб-ромбаны, тальк-тальканы, штамп-штампаны, стенд-стендэни, резерв-резервэни, цинк-цинкэни, киоск-киосканы.
55. Икки бүтэй дорҕоон хоһулаһыытынан эбэтэр '''-нт, -нг, -ст, -зд''' сэргэстэһиитинэн биитэр сымнатыылаах дорҕоонунан бүтэр тыллар уларыйыыларыгар бүтэһик дорҕоонноро эбэтэр сымнатыылара сүтэр, оттон хаалбыт дорҕоон сахалыы тылга курдук уларыйар, холобур: ватт-ваты-вакка; департамент-департамены-департамеҥҥа, мониторинг-мониторины-мониториҥҥа, юрист-юриһы-юриска, подъезд-подъеһы-подъезка (ол эрээри: ринг-рингэҕэ, ранг-рангалаах).
Xос быһаарыы: '''-ль''' дорҕоонунан бүтэр аат тыл '''л'''-тан уонна аһаҕастартан ураты дорҕоонунан саҕаланар сыһыарыы эбиллиитигэр сымнатар бэлиэтин сүтэрбэт, холобур: кабель-кабельга, ансамбль-ансам-бльга, Кремль-Кремльгэ; аһаҕас уонна л дорҕоонунан саҕаланар сыһыарыы эбиллиитигэр сьшнатыыта сүтэр: кабелы, кабеллары, Кремли, ансамбли, ансамбллары.
56. Аат тыл тиһэх сүһүөҕүн аһаҕас дорҕооно сыһыарыы эбиллиитигэр уларыйбат, холобур: Ефимов-Ефимовтан, черчение-черчениены (Ефимавтан, черченияны буолбат).
166 устуруока:
58. Нууччалыы суруллар тылга сыһыарыы аһаҕас дорҕооно сурукка бу курдук бэриллэр:
а) тыл олоҕор биир эмэ кэлин аһаҕас дорҕоон ('''а, о, у, ы''') эбэтэр '''я, ю''' баар буоллаҕына, сыһыарыыга '''ы''' эбэтэр '''а''' суруллар, холобур: университет-университеты-университеттан, химия-химияны, юрист-юриһы-юристан.
б) тыл олоҕор аҥардас илин аһаҕас дорҕооннор ('''и, е, э''') эбэтэр '''–тель''' диэн сүһүөх баар буоллахтарына, сыһыарыыга '''и, э''' суруллар, холобур: президент-президени-президеҥҥэ; рейс-рейскэ-рейсинэн; преподаватель-преподавательгэ-преподавателинэн.
в) тыл олоҕун тиһэх сүһүөҕэр '''у, ю, ё''' эбэтэр охсуулаах '''о''' баар буоллаҕына, сыһыарыыга '''у''', а суруллар, холобур: Бекренёв-Бекренёву, парашют-парашюту, Серов-Серову, мазут-мазуту (Бекреневи, парашюты, Серовы, мазуты буолбат).
== V. Улахан буукуба суруллуута ==
| |||