|
ТОМПО УЛУУҺА (ОРОЙУОНА)
Киинэ — Хаандыга бөһүөлэгэ. ТөрүтгэммитТөрүттэммит күнэ-дьыла — 1931 сыл ыам ыйын 20 күнэ. Сирин иэнэ — 135,8 тыһ. кв.км. Дьокуускайга диэри ырааҕа: сиринэн — 449 км; уунан — 642 км; салгынынан — 370 км. 2002 с.сыллааҕы биэрэпис көрдөрөрүнэн, олохтоох-торунолохтоохторун ахсаана: 15,3 тыһ. киһи. Национальнай састааба: нууччата — 48,3%; сахата — 34,5%; эбээнэ — 5,4%; эбэҥкитэ — 0,5%; атытгаратыттар — 11,3%. Нэһилиэнньэтэ 1989 с. — 23,0 тыһ. киһи эбит.
Улуус Саха сирин илин өттүгэр тайаан сытар. Сирин ньуура араас. Сыл устата 200-250 мм сөҥүү түһэр. Сүрүн өрүстэрэ — ӨлуөнэТомпо, Алдан. Улуус иһигэр эриэккэс сир — былыр-былыргыттан ураты баай флоралаах Лэкэ Хайата баар.
Күн бүгүн улууска 9 муниципальнай тэриллии баар, ол иһигэр 2-тэ куораттыы тииптээх. КуоратгыыКуораттыы тииптээх бөһүөлэктэргэ 9,2 тыһ. киһи, тыаларьҥартыаларыгар 6,1 тыһ. киһи олорор. Тополинай сэлиэнньэтигэр, сүрүннээн, эбээнэбээннэр омук бэрэстэбиитэллэрэ оло-роллоролороллор.
Улууска хорҕолдьун, алтан, сибиниэс, сурьма, молибден, кыһыл уонна үрүҥ көмүс, таас чох, о.д.а. туһалаах баай арааһа баар. Федор Шарыпов кыһыл көмүстээх руднигын туһунан сибидиэнньэлэр өссө 1743—1745 сс. биллибиттэрэ.
Улууска промышленность күүскэ сайдар. Эко-номикатыгарЭкономикатыгар сүрүн миэстэни чоҕу хостооһун ьшарьлар. Тыа хаһаайыстыбата промышленноһы кытары гэҥҥэтэҥҥэ сайдар. Олохтоохтор тыа хаһаайыстыбатьшанхаһаайыстыбатьнан: сылгы, ынах сүөһүнү, табаны, килиэккэлээх кыылы иитии-нэниитиинэн, кылааннаах түүлээҕи бултааһынынан, оҕуруот аһын үүннэриинэн дьарыктаналлар.
{{Template:Саха Сирин улуустара}}
|
