Бикипиэдьийэ

Аттила: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Интерактивная навигация по истории
← Иннинээҕи уларытыыгаКэннинээҕи уларытыыга →
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
КөрөнБиики тиэкис
SilvonenBot (ырытыы | суруйуу)
663 уларытыы
к robot Adding: gan:阿第拉
Xqbot (ырытыы | суруйуу)
19 366 уларытыы
к robot Adding: jv:Attila sang Hun; cosmetic changes
1 устуруока:
[[ImageОйуу:Attila and Saint Loup de Troyes.jpg|thumb|300px|Аттила уонна Лу]]'''Аттила''' ([[395]] сыл саҕаттан – [[453]] сыллаахха диэри олорбута)
Гунн принца, [[434]] сылтан ыла гуннар улуу хааннара, Хотугу [[император]].
Кини олоҕун Европа ученайдара дьаныhан туран чинчийбиттэрин түмүгүн Франция академига Марсель Брион маннык суруйар:
«Аан дойду историятыгар биллэр саамай улахан салайааччыларыттан биирдэстэринэн буолар Аттила баҕа санаатынан Европаны биир сомоҕо онорбутун бүгүн ханнык даҕаны омук государственнай деятеллара мэлдьэhэр кыахтара суox».
11 устуруока:
:[[432]] сыл саҕана [[Сибиир|Сибииргэ]] уонна Кытайга тиийэ өбүгэрэрин олорбут-сылдьыбыт дойдуларын көрө кэлэ сылдьыбыта.
:[[434]] сыллаахха Оруос уола Бледаны кытта гуннар улуу ханнара буолбута уонна Илиңңи Рим империятын кытта гуннарга үчүгэй эйэ договорын баттаабыта.
:[[438]] сыллаахтан Бледа өлбүтүн кэннэ [[Европа|Европа]] уонна Орто Азия гуннарын (Дунайтан Араалга диэри) соҕотоҕун салайбыта, Хотугу Европа дьиңнээх императора буолбута.
:[[441]]-[[447]] сыллардаахха Илиңңи Рим империятын хампарыппыта.
:[[450]] сыллаахха кинини таптаабыт уонна биhилэҕин ыыппыт Арҕааңңы Рим империятын августата принцесса Гонорияны кытта холбоhорго сөбүлэспитэ.
:[[451]] сыллаахха Галлияҕа (билиңңи Францияҕа) Орлеан куоракка диэри кимэн киирбитэ, Каталаун хонууларыгар кыргыспыта.
:[[452]] сыллаахха Италияҕа кимэн киирэн римляннары кыайбыта, ол гынан баран Рим папатын Леону кытта кэпсэтии кэнниттэн дойдутугар төннүбүтэ. Бу түгэн история биир улуу кистэлэңинэн ааҕыллар.
:[[453]] сыллаах кулун тутар ыйыгар Илдиго (Илди-куо) принцессаны кэргэн ылбыта уонна сыбаайба түүнүгэр муннуттан кэлбит хааныгар чачайан өлбүтэ.
20 устуруока:
== Аттила туhунан айымньылар ==
 
Аттила туhунан Европа омуктарыгар элбэх кэпсээннэр, номохтор (Нибелуннар тустарынан ырыалар уо.д.а.), романнар, пьесалар (олор быыстарыгар улуу Корней пьесата) уонна опералар бааллар. Сахалартан профессор Григорий В. Томскай (Түргэн), Франция суруйааччыларын союhун (SGDL) чилиэнэ, "Аттила доҕотторo" диэн романы 2001 сыллаахха французтуу тылынан суруйбута, кылгатыллан нууччалыы тылбааhа 2001 сыллаахха тахсыбыта, оттон 2005 сыллаахха толору вариана Стамбулга туроктыы тылынан тахсыбыта, ол кэнниттэн, 2007 сыллаахха, Улан-Баторга монголлуу эмиэ бэчээттэммитэ. Ол романын бэйэтэ сахалыы тупсаран тылбаастаата. Ону таhынан Түргэн «[[Орест|Орест]] - друг Аттиллы» диэн сценарийы уонна «Аттила и [[Аэций|Аэций]]» диэн пьесаны суруйбута.
 
== Сигэ ==
31 устуруока:
{{commons|Attila the Hun}}
{{Bio-stub}}
 
[[CategoryКатегория:Дьоннор алпабыытынан]]
 
[[ang:Ætla]]
64 устуруока ⟶ 65:
[[it:Attila]]
[[ja:アッティラ]]
[[jv:Attila sang Hun]]
[[ka:ატილა (ჰუნები)]]
[[kk:Еділ қаған]]
Төрдө — «https://sah.wikipedia.org/wiki/Аттила»