Сырдык сыла: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
TumatUola (ырытыы | суруйуу)
''''Световой год''' (''ly'') — сырдык биир сыл иһигэр бырар ырааҕа, ол аата 10<sup>...' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна
(уратыта суох)

03:41, 1 Ахсынньы 2009 барыл

Световой год (ly) — сырдык биир сыл иһигэр бырар ырааҕа, ол аата 1013 километр кэриҥэ.

Аан Дойду астрономия холбоһук (МАС) ааҕарынан, сырдык ваакуумҥа, гравитация сабыдыала суох биир юлиан сыл иһигэр барар ырааҕа.

Чыыһылата

Сырдык сыла:

Сырдык түргэнэ биллэр: сөкүүндэҕэ 299 792 458 метр. Сылга төһө сөкүүндэ баар эмиэ биллэр. Төгүллээтэххэ сырдык сыла тахсар.

Астроном кээмэйэ   км. Мантан астроном кэрчигин уонна парсегы сырдык сылларынан кээмэйдиэххэ сөп.

Сырдык сылынан кээмэйдэммит ыраахтар

Бу кээмэй араас астроном ыраахтары кээмэйдииргэ сөптөөх:

Масштаб Кээмэйэ Быһаарыыта
Сөкүүндэлэр 40.4Халыып:E сырдык сыллара. Ый 376 300 км. кэриҥэ ыраах, ол аата Сиртэн барбыт лазер сырдыга 1.2-1.3 сөкүүндэнэн Ыйга тиийэр.
Мүнүүтэлэр 15.8Халыып:E сырдык сыллара. Биир атромном кээмэйэ 150 мөл. километрга тэҥнээх. Ол аата Күнтэн тахсыбыт сырдык 500 сөкүүндэнэн эбэтэр 8 мүнүүтэнэн Сиргэ тиийэр.
Чаастар 3.2Халыып:E сырдак сыллар. АХШ Пионер уонна Вояджер аппарааттар Күн систематыттан тахсан эрэллэр, ол аата билигин кинилэртэн сигнал 14 чааһынан Сиргэ кэлэр. Бу ырааҕы кинилэр 30 сылынан бардылар.
Сыллар 1.6 сырдык сыла. Сэрэйии быһыытынан Оорт былыта Күнтэн 50 000 а.к. ыраах. Ол аата сырдык икки сылынан тиийэр.
2.0 сырдык сыла. Күн гравитациятын сабыдыала (Хилл сферата) — 125 000 а.к. кэриҥэ.
4.22 сырдык сыла. Күнтэн ураты ордук чугас сулус Кентавр Проксимата биһигиттэн 1.3 пк, эбэтэр 4,22 сырдык сыла.
Тыһыынча сыл 26Халыып:E сырдык сыла. Биһиги Галактикабыт киинэ биһигиттэн ~10 кпк ыраах, эбэтэр ~30 000 сырдык сыла.
100Халыып:E сырдык сыла. Халлаан Сиигин диаметра - 30 кпк эбэтэр 100 000 сырдык сыла.
Мөлүйүөн сыл. 2.5Халыып:E сырдык сыла. Ордук чугас спираль халыыптаах Андромеда галактиката биһигиттэн 772 кпк эбэтэр 2,5 мөл. сырдык сыла.
3.14Халыып:E сырдык сыла. Үс Муннук M33 галактиката биһигиттэн 3,14 мөл. сырдык сыл ыраах. Бу объект көннөрү харахха көстөр ордук ыраах объект.
59Халыып:E сырдык сыла. Ордук чугас галактикалар мустуулара, Кыыс мустуута биһигиттэн 59 мөл. сырдык сыл ыраах.
150Халыып:E - 250Халыып:E сырдык сыла. Улуу аттрактор диэн гравитация аномалията биһигиттэн 150—250 мөл. сырдык сыла ыраах.
Миллиард сыл 1.2Халыып:E сырдык сыла. Великая стена Слоуна - одно из крупнейших образований во вселенной, размеры ее около 350 Мпк. И чтобы свет преодолел ее из конца в конец потребуется около миллиарда лет.
13.6Халыып:E св лет Размер причинно-связанной области Вселенной. Вычисляется из возраста Вселенной и максимальной скорости передачи информации - скорости света.

Интересные факты

  • Астрономическая единица с хорошей точностью равна 500 световым секундам, то есть свет доходит от Солнца до Земли примерно за 500 секунд.

См. также


Внешние ссылки

  1. БСЭ — Световой год
  2. International Organization for Standardization. 9.2 Measurement units(ааҥл.)