Мэчиэт (араб. مَسْجِد‎ [ˈmæsdʒɪd] — «үҥэр-сүктэр сир») — ислаам итэҕэллээхтэр таҥараҕа үҥэр тутуулара, дьиэлэрэ.

Масджид ал-Харам. Ислаам бастакы ытык тутуута.
Масджид ан-Набави. Ислаам иккис ытык тутуута.
Масджид Аль-Акса. Ислаам үһүс ытык тутуута.

Тыл үөскээһинэ уларыт

Тыл ис хоһоонун үксүн арааб тылыгар "сиргэ диэри тоҥхойон үҥүү-сүктүү" диэн ис суолталаах тылынан быһаараллар.

Иккис суолтата "бээтинсэҕэ мустан үҥүү" диэн буолуон сөп.

Историята уларыт

 
Палестинатааҕы мэчиэт (1487)

Мусулмааннар мэчиэккэ элбэх буолан мустан үҥэллэр. Ону таһынан мунньахтар, ислам үөрэҕэ ыытыллыан сөп.

Бастакы мэчиэт Кааба этэ. Таҥара илдьитэ Муhаммед этэринэн Кааба кэнниттэн Иерусалимнааҕы аль-Акса мэчиэтэ тутуллубут. Бу икки мэчиэти сэргэ Мединатааҕы мэчиэт аан дойду мусулмааннарын ытык сирдэрэ буолаллар.

Мэчиэт дьиэтин тутула уларыт

 
Күөх мэчиэт (Султанахмет), Туурсуйа (Истанбул)

Мэчиэт булгуччу Меккаҕа баар Кааба диэки хайыһан туруохтаах (хибла).

Мэчиэккэ сылдьыы сиэрэ-туома уларыт

  • Кэлбит киһи таҥаһа дьүөрэтэ суох буоллаҕына эр киһиэхэ халаат, дьахтарга хиджаб кэтэригэр этиэхтэрин сөп.
  • Атах таҥаһын устан баран киириллэр.
  • Үгэс быһыытынан анал сиэри-туому тутуһан суунуллуохтаах.

Чахчылар уларыт

  • Сир үрдүттэн саамай үөһэ баар мэчиэт - Дубаайдааҕы Бурдж-Халиф башня иһигэр баар[1].
  • Саамай хотугу мэчиэт Норильскай куоракка баар[2].
  • Бүтүннүү түннүк тааһыттан тутуллубут мэчиэт Ииндийэҕэ баар.
  • Кыыллартан куоскалар эрэ мэчиэккэ киирэллэрэ көҥүллэнэр.

Бэлиэтээһиннэр уларыт

  1. ctur
  2. (анг

Литэрэтиирэ уларыт

  • Али-заде, А. А. Масджид // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — С. 504.
  • Мечеть — статья из Большой советской энциклопедии
  • Власов В. Г. Мечеть // Новый энциклопедический словарь изобразительного искусства: В 10 т. — СПб.: Азбука-классика, 2006. — Т. V: Л — М.. — 768 с: ил. + вкл с.
  • Жуковский В. И., Копцева Н. П. Искусство Востока. Индия: Учеб. пособие. — Красноярск: Краснояр. гос. ун-т, 2005. — 402 с. — ISBN 5-7638-0575-5
  • Мечеть / Стародуб Т. Х. // Меотская археологическая культура — Монголо-татарское нашествие. — М. : Большая российская энциклопедия, 2012. — С. 193—196. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 20). — ISBN 978-5-85270-354-5.
  • Stachowski M.: Slawische Bezeichnungen für Moschee unter besonderer Berücksichtigung des Polnischen, Schlesischen, Tschechischen und Slowakischen. ‒ Janyšková I. / Karlíková H. / Boček V. (ed.): Etymological research into Czech (=Studia Etymologica Brunensia 22), Brno 2017: 361—369

Сигэлэр уларыт

  • Yahya Abdullahi; Mohamed Rashid Bin Embi. Evolution of Islamic geometric patterns (англ.) // Frontiers of Architectural Research (англ.). — 2013. — Vol. 2, no. 2. — P. 243—251. — doi:10.1016/j.foar.2013.03.002.
  • Abdullahi, Y.; Embi, M. R. B. Evolution Of Abstract Vegetal Ornaments On Islamic Architecture (англ.) // International Journal of Architectural Research: ArchNet-IJAR : journal. — 2015. — Vol. 9. — P. 31. — doi:10.26687/archnet-ijar.v9i1.558. Архивировано 21 января 2019 года.