Никифоров Исай Прокопьевич
Никифоров Исай Прокопьевич (01.05.1915, Бэһис Малдьаҕар нэһилиэгэ, Хаҥалас улууһа, Саха уобалаһа — 03.09.1976) — саха суруйааччыта, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа.
| Исай Никифоров | ||
 | ||
| Төрөөбүт күнэ: | ||
|---|---|---|
| Төрөөбүт сирэ: | ||
| Өлбүт күнэ: |
3 балаҕан ыйын 1976 (61 сааһыгар) | |
| Дойдута: | ||
| Дьарыга: |
суруйааччы, суруналыыс | |
| Айымньыларын тыла: | ||
| Бастакы кинигэтэ: |
Ыстапаан, 1939. | |
| Наҕараадалара: |
| |
Олоҕун олуктара уларыт
- 1915 сыллаахха ыам ыйын 1 күнүгэр Хаҥалас улууһун Бэһис Малдьаҕар нэһилиэгэр төрөөбүт. Сэрии иннигэр Кыым хаһыакка отдел сэбиэдиссэйинэн үлэлээбит.
- 1934—1939 сс. — сэбиэскэй уонна профсоюз органнарыгар үлэлээбит.
- 1939 с. — ССРС суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ.
- 1940 с. — ССКП чилиэнэ.
- 1943 сылга дылы, Аармыйаҕа ыҥырыллыан иннинэ, «Кыым» редакциятыгар салаа сэбиэдиссэйинэн үлэлээбит.
- Аармыйаҕа 1943 сыллаахха Дьокуускай военкоматынан ыҥырыллыбыт. 1944 сыл ыам ыйыттан 1-кы Украинскай фроҥҥа сэриилэспит. Старшай лейтенант, 112-с СД. Кыһыл Сулус уордьанынан наҕараадаламмыт (13.04.1945).[1]
- Аармыйа кэнниттэн суруналыыстаабыт.
- 1949 с. — Новосибирскайдааҕы партийнай оскуоланы бүтэрбит.
- 1949—1953 — «Эдэр коммунист» редактора, «Хотугу сулус» редакциятыгар эппиэттээх секретарь.
- 1976 с. балаҕан ыйын 3 күнүгэр өлбүт.
Айар үлэтэ уларыт
1939 сыллаахха биир бөдөҥ айымньыта — «Ыстапаан» диэн сэһэнэ — күн сирин көрбүт. Бу сэһэнэ үксүн ааптар олоҕор олоҕуран суруллубут.
Исай Никифоров айар үлэтигэр байыаннай тема сүҥкэн оруннаах. Сэһэннэрин сүрүн геройдара — сэбиэскэй хамандыырдар образтара. «Олох иһин охсуһуу» сэһэнигэр сыылкаҕа кэлбит бассабыыктар дьадаҥы сахалар өйдөрүгэр-санааларыгар сабыдыаллара кэпсэммит.
Н. Заболоцкайы кытта «Тарабукиннар дьиэ кэргэннэрэрэ» диэн пьеса суруйбут.
Наҕараадалара уонна ытык ааттара уларыт
- Саха АССР культуратын үтүөлээх үлэһитэ
- Кыһыл Сулус уордьана
- мэтээллэр
Аатын үйэтитии уларыт
И. П. Никифоров аата Хаҥалас улууһун Бэһис Мальдьаҕар орто оскуолатыгар иҥэриллибит.
Библиография уларыт
- Ыстапаан: Сэһэн. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1993. — 82 с.
- Саллааттар: Сэһэн. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1951. — 100 с.
- Кырачаан булчуттар. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1954. — 44 с.
- Олох иһин охсуһуу: Сэһэн. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1959. — 212 с.
- Түбүктээх саас: Очерк. — Дь.: Кинигэ изд-та, 1961. — 16 с.
- Ким ордугай?: Кэпсээннэр. Кыра саастаах оскуола оҕолоругар. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1962. — 16 с.
- Икки сэһэн. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1965. — 256 с.
- Быһый уол: Сэһэн. Улахан саастаах оскуола оҕолоругар. —Дь.: Кинигэ кыһата, 1967. — 96 с.
- Суор кыланар сиригэр: Сэһэннэр. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1970. — 208 с.
- Илин былдьаһыы. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1972. — 152 с.
- Сүрэх кэпсиир: Сэһэн. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1974. — 344 с.
- Саллаат өрүү саллаат: Сэһэн, кэпсээн. — Дь.: «Бичик», 1993. — 128 с.
- Без ружья: Рассказы. — Якутск: Кн. изд-во, 1958. — 40 с.
Кини туһунан уларыт
- Васильев Г. А. Буойун-суруйааччы// «Хотугу сулус». — 1986. —№ 8. — 89—90.
Быһаарыылар уларыт
- ↑ Наградные документы в электронном банке документов «Подвиг Народа»
Сигэлэр уларыт
- Якутский государственный литературный Музей имени П. А. Ойунского: Никифоров Исай Прокопьевич
- Никифоров Исай Прокопьевич
- М. Г. Старостин. Өлбөөдүйбэт үйэ аҥаара. — Дь.: Бичик, 1995.