Ньылхан

Ньылхан. (нууччалыы: Нелькан) Хабаровскай кыраай Айаан-Маайа оройуонугар баар сэлиэнньэ, оройуон кииниттэн 200 км.

Ньылхан сэлиэнньэ таҥаратын дьиэтэ

Нэһилиэнньэтин ахсаана 1204 киһи (2008 сыл), нууччалар уонна эбэҥкилэр.

Маайа өрүскэ аал сырыытын бүтэһик пууна.

Экономика

• Табаһыттар хаһаайыстыбалара «Оленевод», «Нельканское» уонна «One».
• Көмүс хостооччулар тэрилтэлэрэ «Амур» уонна «Прибрежная».
• Аэропорт.
• Айааҥҥа дылы суол тутулла турар

Устуоруйаттан

Сэлиэнньэ Айаан пуордун Дьокуускайы кытта ситимниир суолга турара. 1818 сыллаахха атырдьах ыйын 1 күнүгэр манна бурдук ыскылаата тутуллубутун туһунан сурук баар. 1848 сыллаахтан 1867 сыллаахха диэри бу ыскылаат Арассыыйа-Америка хампаанньатын бас билиитигэр сылдьыбыта. Бу суолунан XIX үйэҕэ табаарынан Дьокуускай уонна Иркутскай хааччыллаллара. Ол курдук үйэ бүтэһигэр сылга Ньылхан нөҥүө 100 тыһыынчаҕа диэри чэй хоппото тиэйиллэрэ биллэр. Бу суолу хааччыйарга үөрэхтээх дьон ирдэнэр буолбуттар, онон 1902 с. сыаркап приходун оскуолата аһыллыбыта.

1926 сыллаахха Ньылхаҥҥа Бары тоҥустар иккис сийиэстэрэ арыллыбыт. Манна Сэбиэскэй Саха сирэ депутааттара кыттыыны ылбыттар. Сүрүн ырытыллыбыт боппуруос: тоҥустар уонна сэбиэскэй былаас.

Саха хомуньуустара бу иннинэ саҕаламмыт тоҥус бастаанньатын уҕарыта сатаабыттар, тоҥустар буоллаҕына сэбиэскэй былаас туох да үчүгэйи аҕалбата диэн санааларын уларыппатахтар