Убрятова Елизавета Ивановна

Елизавета Ивановна Убрятова (27.10.1907—04.03.1990) — филология билимин доктора, профессор, Саха Сирин билимин үтүөлээх үлэһитэ (1956), Тыва Республикатын билимин үтүөлээх үлэһитэ (1977), тюрколог, саха тылын уонна атын түүр тылларын грамматикатын уонна диалектарын специалииһэ.

Убрятова Елизавета Ивановна

Оло5ун олуктара уларыт

  • 1907 сыллаахха алтынньы 27 күнүгэр Омскай куоракка төрөөбүтэ.
  • 1929 с. — Иркутскайдааҕы государственнай университет педагогикаҕа факультетын бүтэрбитэ.
  • 1930 с. — Иркутскай уобалаһыгар учууталлаабыта. Ол кэннэ Таймыыр национальнай уокурук Дудинскай оройуонугар үлэлээбитэ. Таймыырга үлэлиир кэмигэр бэрт кылгас кэм иһигэр долган тылын үөрэтэн, инники дьылҕатын тюрк омук тылларын чинчийиигэ аныырга быһаарыммыта.
  • 1934 с. — Ленинградтааҕы Хотугу норуоттар институттарыгар (билиҥҥинэн — А.И. Герцен аатынан государственнай педагогическай университет) аспирантураҕа үөрэммитэ.
  • 1938—1963 сс. — ССРС билимин Академиятын иһинэн тыл Институтыгар тюрк омуктар тылларын секторын, ол кэннэ ССРС билимин Академиятын Сибиирдээҕэ салаатын иһинэн история, филология уонна философия Институтугар филология секторын салайбыта.
  • 1940 с. — филология билимин кандидатыгар «Язык норильских долган» тиэмэҕэ диссертациятын ситиһиилээхтик көмүскээбитэ
  • 1947—1949 сс. — тустаах сүрүн үлэтин кытта Дьокуускайдааҕы тыл, литература уонна история Институтугар үлэлээбитэ.
  • 1953 с. — «Исследования по синтаксису якутского языка, Ч. 1. Простое предложение» (М., 1950) үлэтин иһин филология билимин докторын учуонай аата иҥэриллибитэ.
  • 1990 сыллаахха кулун тутар 4 күнүгэр Новосибирскай куоракка өлбүтэ.

Е.И. Убрятова саха диалектологиятын уонна саха тылыгар синтаксис үөрэтиитин төрүттээччинэн буолбута (Сибирский тюркологический сборник. —Новосибирск, 1976). Е.И. Убрятова 100-н тахса научнай үлэлэри суруйбута, тюрколог уонна монголист идэлээх учуонайдар быыстарыгар аата биллибит учуонай.

Сүрүн үлэлэрэ уларыт

  • «Очерк истории изучения якутского языка» (Якутск, 1945) - монография.
  • «Исследования по синтаксису якутского языка. Сложное предложение» (Кн. 1, 2. — Новосибирск, 1976) - монография.
  • «Язык норильских долган» (Новосибирск, 1982) - монография.
  • «Историческая грамматика якутского языка» (Якутск, 1985) - монография.

Е.И. Убрятова туһунан уларыт

  • Коркина Е.И., Петров Н.Е. Елизавета Ивановна Убрятова // Сов. тюркология. – 1977. – № 5. – С. 90—92.
  • Убрятова Елизавета Ивановна (биографическая справка) // Учен. зап. Института языка, литературы и истории ЯФ АН СССР. – Вып. 4. – Якутск, 1956. – С. 144—145.
  • Петров Н. Тюрколог-якутовед Е.И.Убрятова // Календарь знаменательных и памятных дат Якутской АССР на 1967 г. – Якутск, 1967. – С. 156—159.
  • Харитонов Л.Н., Коркина Е.И., Петров Н.Е., Слепцов П.А. Крупный тюрколог-языковед // Сибирский тюркологический сборник. – Новосибирск, 1976. – С. 3—28.

Өссө маны көр уларыт

Сигэлэр уларыт