Федоров Афанасий Игнатьевич

Федоров Афанасий Игнатьевич (1926.07.30 – 1959.04.19) - саха прозаига.

Афанасий Игнатьевич Федоров 1926 сыл от ыйын 30 к. Үөһээ Бүлүү улууһугар Ороһу нэһилиэгэр бааһынай дьиэ кэргэнигэр төрөөбүтэ. 1946 сыллаахха Бүлүүтээҕи Н.Г. Чернышевский аатынан педагогическай училищены бүтэрбитэ, ол кэннэ 1948 с. диэри Горнай улууһугар үөрэтээччинэн үлэлээбитэ. 1948-1949 сс. биир сыллаах үөрэтээччилэр квалификацияларын үрдэтэр курстарыгар үөрэммитэ. 1949 сылтан 1951 сылга диэри Горькай аатынан Литературнай институкка үөрэҕин салҕаабыта. 1951-1959 сс. Таатта улууһугар үөрэтээччинэн үлэлээбитэ. 1957 сылтан СС (Суруйааччылар Союзтарын) чилиэнэ.

А.И. Федоров кылгас, ол гынан баран чаҕылхай уонна таһаарыылаах олоҕу олорбута. 11 сыл иһигэр сүүстэн тахса кэпсээн, үс сэһэн, хас да дыраама уонна ситэриллэ илик роман суруйан хаалларбыт.

А. Федоров "Оҕуруотчут" диэн бастакы кэпсээнэ өрөспүүбүлүкэтээҕи саамай үчүгэй айымньы диэн күрэскэ үһүс бириэмийэни ылбыта уонна 1948 сыл кулун тутар 21 к. "Кыым" хаһыакка бэчээттэммитэ. 1949 сыл саҕаланыытыгар "Киһи" диэн кэпсээнэ "Кыым" хаһыат 25 сылыгар анаммыт күрэскэ иккис бириэмийэҕэ тиксибитэ.

А.М. Горькай аатынан Литературнай институкка үөрэммит кэмэ ордук таһаарыылаах этэ. Бу кэмҥэ кини 20 тахса кэпсээни, "Үс хатыҥ" пьесаны суруйар уонна "Таптал сулуһун" ситэрэр.

1952 сыллаахха А. Федоров Даланы кытта тэҥҥэ репрессияланар, ол гынан баран онтон толлубакка, тохтообокко суруйар үлэтин салҕыыр.

1957 сыллаахха А. Федоров "Айан аартыга" диэн кэпсээннэр хомуурунньуга кинигэ буолан тахсар. Бу кинигэни критиктар саха литературатыгар улахан түбэлтэ быһыытынан сыаналыыллар.

А. Федоров бастыҥ айымньылара саха литературатын саҥа художественнай арыйыыларынан, саҥа темаларынан уонна уобарастарынан байаппыттара. Суруйааччы уһулуччулаах талаанын кэпсээннэргэ уонна новеллаларга көрдөрбүтэ.

Афанасий Игнатьевич Федоров 1958 сыллаахха айар үлэтин үгэнигэр өлбүтэ.

Сүрүн айымньылара

• Доҕоттор: Кэпсээннэр. – Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1982. – 94 с.
• Күөх кырыс: Кэпсээннэр, сэhэн. – Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1980. – 312 с.
• Yc хатын: Комедия. – Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1967. - 78 с.
• Талыллыбыт айымньылар: 2 томнаах. – Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1961-1962.
• Хагдарыйбат лабаалар: Сэhэн. – Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1959. – 124 с.
• Айан аартыга: Кэпсээннэр. – Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1957. - 227 с.

Сигэлэр

• Федоров А.И. туһунан Саха национальнай библиотекатын ситим-сиригэр Архыыптаммыт 2016, Кулун тутар 5 күнүгэр.