1825
| Сыллар |
|---|
| 1821 1822 1823 1824 — 1825 — 1826 1827 1828 1829 |
| Уоннуу сыллар |
| 1790-с 1800-с 1810-с — 1820-с — 1830-с 1840-с 1850-с |
| Үйэлэр |
| XVIII үйэ — XIX үйэ — XX үйэ |
Туох буолбута уларыт
Тохсунньу уларыт
- Тохсунньу 18 — Москубаҕа үөрүүлээх быһыыга-майгыга Большой тыйаатыр саҥа дьиэтэ аһыллыбыт.
- Тохсунньу 27 — АХШ Кэнгириэһэ Индеец сирин олохтообут (билиҥҥи Оклаhома штаатын сиригэр). Ол сиргэ АХШ илиҥҥи өттүгэр олохтоох индеецтэри күүс өттүнэн көһөрбүттэрэ. Кинилэр айаннара «харах уутун ыллыга» диэн ааттаммыта. Индеец сирин үрүҥ тириилээх дьон тыытыа суохтаах диэн буолбута, ол эрээри 1890 сыллаахха онно Оклаhома штата тэриллибитэ уонна сири үрүҥ дьоҥҥо үллэрбиттэрэ.
Олунньу уларыт
- Олунньу 12 — Крик биис уустара Джорджиятааҕы бүтэһик сирдэрин Индиан-Спрингс сөбүлэҥин түһэрсэн АХШ бырабыыталыстыбатыгар туран биэрбиттэр уонна арҕаа сирдэргэ (билиҥҥи Оклахома штаата) көспүттэр.
- Олунньу 28 — Арассыыйа уонна Улуу Британия Хотугу Америкатааҕы сирдэрин быысаһыытын чопчулуур туһунан конвенция түһэрсибиттэр.
Ахсынньы уларыт
- Ахсынньы 26 — Николай І ыраахтааҕы бөрүстүөлгэ олорбут, Петербуурга бирисээгэ биэрии кэмигэр декабристар өрө туруулара буолбут.
- Ахсынньы 27 с. ахсынньы 27 күнүгэр Николай I ыраахтааҕы ыйааҕынан Саха уобалаһыгар Николай Мягков начаалынньыгынан анаммыт. Бу киһи саха тойотторун кытта өйдөһөн үлэлээбитэ, Саха сирин сайдыытыгар элбэх үтүөнү оҥорбута.
- Ахсынньы 31 — Өрө турбут Черниговскай полка саллааттарын иннигэр С. И. Муравьёв-Апостол уонна М. П. Бестужев-Рюмин «Православнай катехизис» диэн ааттаммыт ыраахтааҕыны, крепостной быраабы уонна саллаакка күүһүнэн ылыыны утарар прокламациялара ааҕыллыбыт.
Төрөөбүттэр уларыт
- Балаҕан ыйын 4 — Маак Ричард Карлович (Richard Maack), натуралист, Сибиири уонна Уһук Илини чинчийээччи, педагог.