Данилов Иван Николаевич

Данилов Иван Николаевич, (1922 с., тохсунньу 1 күнэ, Нөөрүктээйи нэһилиэгэ, Сунтаар оройуона, Саха АССР2002 с.), Саха АССР үтүөлээх учуутала, Сунтаар оройуонун Бочуоттаах олохтооҕо.

Олоҕун олуктара уларыт

Сунтаар улууһун Нөөрүктээйитигэр төрөөбүтэ. 1939с. Бүлүүтээҕи педагогическай училищены, онтон Дьокуускайдааҕы педагогическай институту бүтэрбитэ. 1941 с. Кутана оскуолатыгар математика преподавателинэн үлэтин саҕалаабыта. 1942-43 сс. Элгээйи оскуолатыгар үлэлиир, биир сыл буолаат, Иван Николаевиһы комсомол оройуоннааҕы комитета Сиэйэ оскуолатыгар военругунан ыыппыта. Манна начаалынай байыаннай үөрэхтээһини сэргэ Иван Николаевич байыаннай-патриотическай иитиини ыкса сибээстээн ыыппыта. Бу оскуола үөрэнээччилэрэ оройуон киинигэр кыһыҥҥы походунан киирэн, байыаннай бэлэмнэниилэрин көрдөрбүттэрэ. Үлэ бу опыта атын оскуолаларга холобур буола тарҕатыллыбыта.

1949 сылтан Данилов И.Н. оройуон саамай улахан оскуолатыгар – Сунтаарга киирэр. 1960-1962 сс оскуола директорынан үлэлиир. Оскуолаҕа үөрэтии процеһын олоҕу кытары ыкса сибээстииргэ 20-чэ араас куруһуоктар, столярнай уонна туойтан оҥоһуктар сыахтара аһыллыбыттара. Оҕолор уус-уран самодеятельноска кыттыылара кэҥээбитэ. Оройуоҥҥа бу оскуолаҕа аан бастакы вокальнай инструментальнай ансамбль тэриллибитэ. Бу оскуола спортивнай уонна художественнай хамаандалара республикаҕа бастаабыттара. И.Н.Данилов кыраайы үөрэтэр уонна чинчийэр үлэни сүрүннээччи этэ.

Иван Николаевич оскуола базатыгар учебнай комбинаты олохтообута, ол базатыгар Сунтаарга аан бастакы СПТУ тэриллибитэ.

Оройуон бастыҥ учууталларыттан, дириэктэрдэриттэн биирдэстэрэ, үлэ саҥаттан саҥа көрүҥнэрин ситиһиилээхтик олоххо киллэрбитэ[1][2] . Иван Николаевич Данилов - Даниловтар педагогическай династияларын олохтооччута.

Наҕараадалара, ытык ааттара уларыт

- Саха АССР оскуолаларын үтүөлээх учуутала

- “1941-1945 сс Аҕа дойду Улуу сэриитигэр килбиэннээх үлэтин иһин» мэтээл

- “Туйгун үлэтин иһин” мэтээл (За трудовое отличие)

- «Килбиэннээх үлэтин иһин” мэтээл

- Кинодокуменнары харайар государственнай национальнай хранилище Махтал суруга

- Сунтаар оройуонун Бочуоттаах олохтооҕо[3] [2]

Кини туһунан уларыт

- Маччасынов Ф., Дьиҥнээх учуутал. [улуус Бочуоттаах олохтооҕо, Саха АССР оскуолаларын үтүөлээх учуутала, үлэ, тыыл ветерана Иван Николаевич Данилов туһунан] - : , //Сунтаар сонуннара. . - 1997. - Ыам ыйын 20 күнэ, Ыам ыйын 22 күнэ-С.3, С.3,4;

- Маччасынов Ф., Саһарбыт грамота историята. [Сиэйэ оскуолатын комсомольскай секретара Данилов Иван Николаевич Саха АССР Осоавиахимын Киин Советын грамотатынан наҕарадааламмытын туһунан] - : , //Сунтаар сонуннара. . - 1998. - Ыам ыйын 9 күнэ-С.2;

- Николаев Б. П., Дойду сэбилэниилээх күүстэрин кылаабынай командующайыгар арааппардаабыт учуутал. [Саха АССР үтүөлээх учуутала, Сунтаар оройуонун Бочуоттаах олохтооҕо Иван Николаевич Данилов туһунан] - : , //Киин куорат. . - 2022. - Ыам ыйын 5 күнэ (N 17)-С. 22;

- Попов Т., Олох суолугар сирдээччилэр. [тыыл, үлэ ветерана, СР оскуолаларын үтүөлээх учуутала Иван Николаевич Данилов туһунан] - : , //Сунтаар сонуннара. . - 1995. - Атырдьах ыйын 19 күнэ-С. 3,4;

- Учуутал Иван Николаевич Данилов : [ахтыылар] / хомуйан оҥордулар: В. П. Николаев, Б. П., Николаев, Е. И. Попова [уо. д. а.]. - Дьокуускай : Дани-Алмас, 2022. - 121,

Быһаарыылар уларыт

  1. Педагогическая энциклопедия / М-во образования Респ. Саха (Якутия) ; [науч. ред.: Михайлова М. Г. д.п.н., проф ЯГУ, Петрова С. М. д.п.н., проф. ЯГУ ; сост. Иванова В. С.]. - Якутск, Т. 1. - 2000. - 323 с.
  2. 2,0 2,1 Кыайыыны, олоҕу уһансыбыттара: Сунтаар улууһун бочуоттаах уонна үтүөлээх үлэһит дьоно / хомуйан оҥордулар: Н.Н.Спиридонов, А.К.Васильев; эп.эрэд: Т.Н.Иванова уо.д.а. – Дьокуускай : Чопчу, 2020. – 464с.
  3. Сунтаар улууһугар үөрэҕирии сайдыыта / [хомуйан оҥорон бэчээккэ бэлэмнээтилэр: И.Т.Назаров, Н.И.Алексеев ; эппиэттиир ред. М.И.Аввакумова]. – Дьокуускай : Бичик, 2009. – 272 с.

Сигэлэр уларыт