Распутин Валентин Григорьевич

Валенти́н Григо́рьевич Распу́тин (1937Кулун тутар 15, Усть-Уда сэлиэнньэ[1][2], Восточно-Сибирская область — 2015, Кулун тутар 14, Москуба) — нуучча суруйааччыта, публицииһэ, түмэт диэйэтэлэ. «Дэриэбинэ  прозатын» бэрэстэбиитэлэ.

Социалистыы Үлэ Дьоруойа (1987). Икки ССРС Судаарыстыбатын бириэмийэтин (1977, 1987), Арассыыйа судаарыстыбатын бириэмийэтин (2012)[3] уонна Арассыыйа Бырабыыталыстыбатын Бириэмийэтин лауреаттара (2010). 1967 сыллаахтан ССРС суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ.

Библиография

уларыт
  • Собрание сочинений в 3-х томах. - М.: Молодая гвардия - Вече-АСТ, 1994., 50 000 экз.
  • Избранные произведения в 2-х томах. - М.: Современник, Братск: ОАО "Братсккомплексхолдинг"., 1997
  • Избранные произведения в 2-х томах. - М.: Художественная литература, 1990, 100 000 экз.
  • Избранные произведения в 2-х томах. - М.: Молодая гвардия, 1984, 150 000 экз.

Бириэмийэлэрэ

уларыт
 
2011 сыллааҕы Арассыыйа литэрэтиирэтин Улахан бириэмийэтин туттарыы.
2011 сыл ахсынньы 1 күнэ
  • Арассыыйа Бэдэрээссийэтин Судаарыстабын бириэмийэтэ - 2012 сыллаахха киһилии сыһыаҥҥа уһулуччу ситиһиилэрин иһин (2013)[4]
  • Литэрэтиирэ уонна ускуустуба эйгэтигэр РФ Бэрэсидьиэнин бириэмийэтэ (2003)[5],
  • Арассыыйа бырабыыталыстыбатын бириэмийэтэ - култуура эйгэтигэр уһулуччу ситиһиилэрин иһин[6] (2010),
  • ССРС Государственнай бириэмийэтэ (1977, 1987),
  • Иосиф Уткин аатынан Иркутскай хомсомуолун бириэмийэтэ им. (1968),
  • Л. Н. Толстой аатынан бириэмийэ (1992),
  • Иркутскай уобалаһын култуураҕа кэмитиэтин иһинээҕи Култуура уонна ускуустуба сайдыытын Пуондатын бириэмийэтэ (1994),
  • Иркутскайдааҕы Святитель Иннокентий бириэмийэтэ (1995),
  • «Сибирь» сурунаал А. В. Зверев аатынан бириэмийэтэ,
  • Александр Солженицын бириэмийэтэ[7] (2000),
  • Ф. М. Достоевскай аатынан Литэрэтиирэ бириэмийэтэ (2001),
  • Александр Невскэй аатынан «России верные сыны» бириэмийэ[8] (2004),
  • «Сыл бастыҥ кыраныысса таһынааҕы романа. XXI үйэ» бириэмийэ (Кытай, 2005),
  • Сергей Аксаков аатынан Бүтүн Арассыыйатааҕы литэрэтиирэ бириэмийэтэ (2005),
  • Православнай норуоттар бииргэ буолууларын пуондатын бириэмийэтэ[9] (2011),
  • «Ясная поляна» бириэмийэ[10] (2012),

Иркутскай ытык олохтооҕо (1986)[11], Иркутскай уобалас ытык олохтооҕо (1998)[12].

Өйдөбүнньүк

уларыт
  • 2015 сыл кулун тутар 19 күнүгэр Валентин Распутин аата Урюпинскайдааҕы № 5 орто оскуолаҕа иҥэриллибитэ (Волгоград уобалаһа)[13].
  • ИГУ билим бибилитиэктигэр аата иҥэриллибитэ [14].
  • «Сибиир» сурунаал № 357/2 (2015) бүтүннүү Валентин Распутиҥҥа анаммыт[15][16].
  • Усть-Уда орто оскуолатыгар аата иҥэриллиэ (Иркутская область)[17].
  • Братскай оскуолатыгар аата иҥэриллиэ[18].
  • 2015 сыллаахха Валентин Распутин аата Байкааллааҕы научнай популярнай уонна документальнай киинэлэр аан дойдутааҕы «Киһи уонна айылҕа» бэстибээлигэр иҥэриллибитэ[19].
  • 2017 сыллаахха Иркутскайга Валентин Распутин түмэлэ арыллыахтаах[20]. В январе 2016 года личные вещи Валентина Распутина были переданы в Краеведческий музей[21], в марте 2016 года открылась выставка[22].

Быһаарыылар

уларыт
  1. Н. М. Рупосов, А. В. Лобов. Усть-Уда: старая и новая. Официальный сайт органа местного самоуправления. Администрация Усть-Удинского городского поселения Усть-Удинского района. Тургутулунна 8 Кулун тутар 2015.
  2. Русская литература XX века. Прозаики, поэты, драматурги, 2005, с. 164: «Родился я в трехстах километрах от Иркутска, — рассказывает писатель, — в Усть-Уде, что на Ангаре. Так что я — коренной сибиряк, или, как у нас говорят, тутошний. Отец мой крестьянствовал, работал в леспромхозе, служил и воевал… Словом, был, как все. Мать работала, была домохозяйкой, едва-едва управлялась с делами и семьей, — ей забот, сколько помню, всегда хватало.»
  3. День России 12 июня отмечается по всей стране Архыыптаммыт 2013, От ыйын 29 күнүгэр.
  4. Указ Президента Российской Федерации от 7 июня 2013 г. № 542 «О присуждении Государственной премии Российской Федерации за выдающиеся достижения в области гуманитарной деятельности 2012 года»
  5. Указ Президента Российской Федерации от 13 февраля 2004 г. № 194 «О присуждении премии Президента Российской Федерации в области литературы и искусства 2003 года»
  6. Валентин Распутин и Даши Намдаков получили премии Правительства России
  7. «за пронзительное выражение поэзии и трагедии народной жизни, в сращённости с русской природой и речью; душевность и целомудрие в воскрешении добрых начал»
  8. «за повесть „Дочь Ивана, мать Ивана“»
  9. Валентин Распутин удостоен премии Международного фонда единства православных народов Архыыптаммыт 2011, Тохсунньу 27 күнүгэр.
  10. Распутин стал лауреатом премии «Ясная поляна»
  11. Валентину Распутину вручён знак «Почётный гражданин города Иркутска»
  12. Иркутская область. Архыыптаммыт 2011, Сэтинньи 4 күнүгэр.
  13. Школа в Урюпинске получила имя Валентина Распутина - Интерфакс
  14. Имя Валентина Распутина присвоено научной библиотеке ИГУ Архыыптаммыт 2015, Сэтинньи 13 күнүгэр.
  15. Литинформбюро № 32 - Литературная газета
  16. Вести.
  17. Школу в Усть-Уде достроят и присвоят ей имя Валентина Распутина | ВСП.
  18. Школе в Братске присвоят имя Валентина Распутина Архыыптаммыт 2015, Балаҕан ыйын 25 күнүгэр.
  19. Кинофестивалю "Человек и Природа" присвоено имя Валентина Распутина | Портал Иркутской области Архыыптаммыт 2016, Олунньу 1 күнүгэр.
  20. Музей Валентина Распутина откроется в Иркутске весной 2017 года
  21. Личные вещи Валентина Распутина передал Иркутскому краеведческому музею сын писателя Архыыптаммыт 2016, Олунньу 29 күнүгэр.
  22. О становлении веры писателя В. Архыыптаммыт 2016, Кулун тутар 12 күнүгэр.