Странден Николай Павлович
Странден Николай Павлович (09.03.1843 — 17.01.1903), революционер. Дворянин. Пенза куоракка дворяннар институттарын бүтэрэн баран 1863 сыллаахха Москва куоракка университетка киирэр. Н.Г.Чернышевскай уонна Н.А. Добролюбов үөрэхтэрин олоххо киллэрэргэ туруммут «ишутинецтарга» чугаһыыр.
1864 сыл саас П.Д. Ермоловтыын Пенза губерниятыгар барар.
Н.Г. Чернышевскай хаайыыттан күрүүрүн бэлэмнээбитэ. Дьыала сатамматаҕа. 1866 сыл муус устар 4 күнүгэр Александр II ыраахтааҕыны өлөрө сатаабыттара.
Аресттанан баран ытан өлөрөргө приговордаммыта, ол гынан баран болдьоҕо суох каторгаҕа ыытыллыбыта. Хойут болдьоҕо 20 сыл буолбут.
Каторганы 1867 сылтан Александровский Завод хаайыыга саҕалаабыта. Манна кини ынах-сүөһү иитиитинэн дьарыктаммыта.
Н.Г. Чернышевскайдыын көрсүбүтэ. Кинини 1867 сыллаахха бу хаайыыга аҕалаллар.
1871 сыллаахха Якутскай уобалас Дүпсүн улууһугар көһөрүллэр. Манна бурдук уонна оҕуруот аһын олордор артыал тэрийэр. Артыал Дьокуускайы бурдугунан хааччыйар этэ.
Сахалар көмөлөрүнэн мэлиэһэ тутар. Бу сылдьан оҕолору үөрэтэр, олор истэригэр кэлин Күлүмнүүр диэн ааттаммыт суруксут уола Баһылай Никифоров баар этэ.
1884 сыллаахха былаастар көҥүллээн Пенза куоракка барар.
Өссө маны көр
уларыт- Патронова А. Г. Государственные преступники на Нерчинской каторге (1861—1895 гг.): Материалы к «Энцикликлопедии Забайкалья». — Чита, 1998. — Вып. 3.