Тихонов Николай Николаевич

Тихонов Николай Николаевич (2.12.1936, Ньурба оройуона, Кукаакы нэһилиэгэ) - экономический наука, доктора, профессор, Саха Республикатын норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ.

1936 сыллаахха ахсынньы ый 2 күнүгэр Кукаакы нэһилиэгэр колхуостаах кэргэнигэр төрөөбүтэ.

1958 сыллаахха Ленинградтааҕы тыа хаһаайыстыбатын институтун экономикаҕа факультетын ситиһиилээхтик үөрэнэн бүтэрэн, 1958-1959 сс. тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтигэр кылгас кэмҥэ үлэлээбитэ.

Дьоҕурдаах эдэр киһини таба көрөн, Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын научнай-чинчийэр институтугар ыҥыран ылбыттара. Онно үлэтин младшай научнай сотруднигынан саҕалаабыта. 1966 сылтан 1981 сылга диэри ССРС Наукаларын Академиятын Сибиирдээҕи отделениетын филиалыгар старший научнай сотруднигынан, сектор сэбиэдиссэйинэн үлэлээбитэ.

1981—1983 сс. конкурстаһан Сибиирдээҕи тыа хаһаайыстыбатын экономикаҕа научнай-чинчийэр институтун тыа сирин социальнай проблемаларыгар секторын сэбиэдиссэйинэн Новосибирскай куоракка үлэлии сырыттаҕына, Дьокуускайга төттөрү ыҥыран ылбыттара. 1982—1997 сылларга региональнай экономика институгугар тыа сирин экономическай уонна социальнай сайдыытын проблемаларын секторын сэбиэдиссэйинэн үлэлээбитэ. 1997 сылтан Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын академиятыгар экономика кафедратын сэбиэдиссэйинэн үлэлиир.

Н.Н. Тихонов научнай үлэтин сүрүн хайысхатынан дойду Хоту сирин, ол иһигэр Саха Өрөспүүбүлүкэтин тыатын хаһаайыстыбатын сайдыытын кыһалҕаларын, Саха тыатын сирин социальнай-экономическай боппуруостарын, рынок усулуобуйатыгар тыа хаһаайыстыбатын производствотын сайдыытын, дьонун-сэргэтин олоҕо чөллөөх хаалыытын кыһалҕаларын быһаарыы буолар.

Кини биир улахан үлэтинэн өрөспүүбүлүкэ нэһилиэнньэтин үлэлэринэн, дьарыктарынан көрөн аһылыктарын норматын зоналарынан арааран быһаарыы буолар. Хоту сиргэ нэһиилэ тиийииэн олорор норманы-минимуму быһаарыы саҥа методикатын оҥорбута, онно олоҕуран билигин ити минимум оҥоһуллар уонна бу минимум олоххо чугас турар, биһиги олохтоох усулуобуйабытын учуоттуур.

Николай Николаевич рынок сыһыаннаһыыларын усулуобуйатыгар Саха сирин тыатын сайдыытын концепциятын оҥорбуг автордартан биирдэстэрэ, концепцияны правительство бигэргэппитэ. Кини бэчээккэ тахсыбыт 80-ча научнай улэлээх, ол иһигэр 6 монографиялаах. Кини «Северное село» диэн монографията 1966 сыллаахха Новосибирскай куоракка тахсыбыта. Билигин научнай кадрдары бэлэмнээһиҥҥэ активнайдык үлэлэһэр, кини салалтатынан 5 киһи диссертация бэлэмнииллэр.

Н. Н. Тихонов научнай улэтэ «Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуотун хаһаайыс­тыба­тын үтүөлээх үлэһитин» аатынан бэлиэтэммитэ.