Бэлиэ күннэр

уларыт

Түбэлтэлэр

уларыт
  • 1405Кытай адмирала Чжэн Хе аатырбыт 7 эспэдииссийэтиттэн бастакытыгар туруммут. Кини улахан 30-ча тыһ. киһилээх эспэдииссийэлэрэ Соҕуруулуу-Илин Азия дойдуларыгар уонна Ииндийэ далайын кытылынан сылдьыбыттара. Чжэн Хе өлбүтүн кэннэ маннык эспэдииссийэлэр хатыламматахтара эрээри Соҕуруулуу-Илин Азияҕа кытайдар киэҥник олохсуйууларыгар суол аһыллыбыта.
  • 1851 — Саха уобалаһа Иркутскай күбүөрүнэттэн араарылларын туһунан быһаарыныы ылыныллыбыт: "Саха уобалаһын салайыы туһунан" балаһыанньа бигэргэммит. Онон 1852 сыл тохсунньу 13 (урукку истиилинэн тохсунньу 1) күнүттэн Саха сирэ Илин Сибиир күбүрүнээтэристибэтигэр күбүөрүнэ бырааптах туспа уобалас (самостоятельная область на правах губернии) буолбут.
  • 1913 — Саха уобалаһын күбүрүнээтэринэн 1907 сыллаахтан олорбут Иван Крафт уурайан эрэринэн, Дьокуускай куорат дуумата киниэхэ бочуоттаах гражданин аатын иҥэрбит.
  • 1918Иркутскай чехословактар илиилэригэр киирбитэ, ити кэнниттэн үрүҥ гвардеецтар Уус-Куту, Киренскэйи ылбыттара. Салгыы Саха сирэ барыта саҥа былааска бэриммитэ. Өрөбөлүүссүйэ кыттыылаахтара (ол иһигэр хомуньуустар) тутуллан сорохторо Иркутскайга хаайыыга утаарыллыбыттара.
  • 1922 — атыыһыт Петр Кушнарев Чурапчыга ыстааптанан олорор ВЯОНУ бэрэссэдээтэлэ, Саха уобалаһын салайааччытыгар Петр Куликовскайга Эмиэрикэттэн суругар Саха сирин уопсастыбаннаһын көрдөһүүтүн толорон үбүнэн көмөлөһүөх буолбут.
  • 1933Наркотик хонтуруолугар дойдулар ыыкардыларынааҕы конвенция сокуоннай буолбут. Кэлин 1961 сыллаахха ХНТ кэмпириэнсийэтигэр Наркотиктарга биир кэлим конвенциянан солбуллубута.
  • 1947Алдан уокуруга ликвидацияламмыт.
  • 1946ССРС-ка бастакы, аан дойдуга иккис СаратовМоскуба магистральнай газопровод үлэҕэ киирбит. Манан Москубаҕа кэлбит гаас икки электростанцияҕа оттук буолбута.
  • 2000 — Амма улууһугар СӨ бырабыыталыстыбатын уураҕынан "Амма" диэн 735 430 га иэннээх эркээйи сир (нууч. ресурсный резерват) тэриллибит.

Төрөөбүттэр

уларыт

Өлбүттэр

уларыт
  1. 11 июля в ЕC отмечают день памяти жертв геноцида жителей Сребреницы