Доруобуйа аан дойдутааҕы тэрилтэтэ

Доруобуйа аан дойдутааҕы тэрилтэтэ (ВОЗ, ааҥл. World Health Organization, WHO) — ХНТ анал тэрилтэтэ, 193 судаарыстыба чилиэннээх, сүрүн соруга аан дойдуга доруобуйа харыстабылын кыһалҕаларын быһаарыы уонна аан дойду дьонун чэгиэн буолууларын хааччыйыы. 1948 сыллаахха олохтоммута, салалтата Женеваҕа Швейцарияҕа баар. ХНТ анал тэрилтэлэрин бөлөҕөр өссө ЮНЕСКО (Үөрэхтээһин, билим уонна култуура тэрилтэтэ), МОТ (Үлэ аан дойдутааҕы тэрилтэтэ), ЮНИСЕФ (оҕолорго көмө пуондата) киирэллэр.

Почта маарката ССРС, 1988: 40 лет ВОЗ

Тутула

• Доруобуйа аан дойдутааҕы ассамблеята
• Толорор кэмитиэт
• Секретариат

ВОЗ соруктара

• доруобуйа харыстабылыгар сүбэлэри биэрии
• доруобуйа стандаартарын олохтооһун
• дойдулар бырабыыталыстыбаларын кытта кинилэр доруобуйаны харыстыыр бырагырааммалара күуһүрэригэр бииргэ үлэлээһин
• технологиялары, информацияны уонна стандаартары сайыннарыы уонна биэрээһин.

ВОЗ историята

Официальнай сайтыттан ылыллыбыт тиһигинэн маннык буолар:

• 1946 — кулун тутар 7 күнүгэр ВОЗ устаабын 26 дойду ратификациялаабыт.
• 1948 — кулун тутар 7 күнүгэр ВОЗ устааба олоххо киирбит. Бу күн билигин Чөл турук күнүн быһыытынан бэлиэтэнэр.
• 1948 сыл: ВОЗ аан дойдутааҕы ыарыылар классификациятын тутуһарга эппиэтинэс ылыммыта.(МКБ).
• 1952—1964 сыл: ВОЗ тропическай гранулеманы суох оҥоруу программатын толорбута
• 1974 сыл: ВОЗ 30 сыл устата онхоцеркоһу суох оҥоруутун программатын ыыппыта.
• 1974 сыл: Аан дойдутааҕы доруобуйа харысхалын ассамблеята оҕолорго вакциналарга хапсыыта кэҥиитин резолюциятын ылынар
• 1975 сыл: Аан дойдутааҕы доруобуйа харысхалын ассамблеята «тутаах эмп» уонна «эмп өттүнэн национальнай политика» концепциялары тарҕатар. Икки сыл буолан баран тутаах эмптэр тиһиктэрэ баар буолан барбыттар.
• 1967—1979 сыл: 12 сыл устата ВОЗ уоспаны толорутук суох оҥорбутун туһунан иһитэннирбитэ. Уоспаны суох оҥоруу - ВОЗ ордук улахан уонна сыаналаах ситиһиитинэн ааҕыллар.
• 1978 сыл: Аан дойду бастакы көмөлөһүү конференциятыгар «Барыларын доруобуйата» диэн сыал-сорук ылыныллар.
• 1988 сыл: Полиомиелиты суох оҥоруу программата саҕаланар
• 2003 сыл: Табах тардыытын утары охсуһуу ВОЗ конвенцията ылыныллар
• 2004 сыл: Аһылык, доруобуйа уонна хамсанныы аан дойдутааҕы стратегията ылыныллар
• 2005 сыл: Аан дойдутааҕы медико-санитарнай быраабылалары саҥаттан көрүү саҕаланар.