Аксаков Анатолий Софронович

Аксаков Анатолий Софронович — учуутал, Норуот үөрэҕириитин туйгуна, Үөһээ Бүлүү Далыр нэһилиэгин уонна Үөһээ Бүлүү улууһуна Ытык олохтооҕо, хомсомуол бэтэрээнэ.

02.11.1942 с. Үөһээ Бүлүү оройуонун І Үөдүгэй нэһилиэгин «Коммуна ыллыга» холкуостаахтарын Аксаков Софрон Петрович уонна Петрова Федосия Петровна дьиэ кэргэнигэр төрөөбүтэ. Далыр орто оскуолатын 1959 с. үөрэнэн бүтэрбитэ. «Оскуола-производство-вуз» диэн бачыымынан үс сыл холкуоска трактористаабыта. 1962-1967 cc. СГУ ФМФ үөрэммитэ, факультет профкомун ситиһиилээхтик салайбыта, университет студеннарын научнай обществоларын төрүттүүргэ бэйэтин кылаатын киллэрсибитэ. Дипломнай үлэтэ «Наука» сурунаалга бэчээттэммитэ. Физик, электротехника преподавателэ идэлэммитэ.

Ону сэргэ общественнай үөрэхтээһиҥҥэ дьарыктанан журналист дипломун ылбыта. Далыр орто оскуолатыгар 1967-2019 cc. физика учууталынан, ол иһигэр 30-ча сыл оскуола директорынан, өр сылларга нэһилиэк советын депутатынан талыллан улэлээбитэ. Муҥха тэринэн нэһилиэгин дьонун 51 сыл устата сибиэһэй балыгынан хааччыйбыта.

Үлэлээбит кэмигэр араас таһымнаах наҕараадаларынан биһирэммитэ: «Победитель соц. соревнования-1975» знак (4.12.1975. МП ЯАССР), Почетная грамота МП РСФСР (№215283 от 12.11.1981 г.), «Отличник народного просвещения» (№228.189 от 01.12.1983), «2000 добрых дел» (2000), «370 лет Якутия с Россией» (№001.370 от 20.08.2002), «Почетный гражданин Далырского наслега» (2002), «Заслуженный работник образования РС(Я)» (27.02.2004), «Гражданская доблесть» (9.11.2007), Почетная грамота МП РС(Я) (2009), «Почетный ветеран системы образования РС(Я)» (21.05.2010), «Учитель учителей РС(Я) (28.03.2014), «Далыр нэһилиэгин Ытык киһитэ» (31.03.2014), «100 лет Далырской школе» (2014), «Почетный гражданин Верхневилюйского улуса» (10.06.2014) бэлиэлэр, «9 Мая. День Победы» (2015), «70 лет Победы» (14.04.2015), «Дети войны» (2015) мэтээллэр, «Почетный ветеран PC(Я)» (2016) бэлиэ, памятная медаль «100 лет ВЛКСМ» (29.10.2018), почетный орден ЦК КПРФ «100 лет Ленинскому комсомолу».

Төрөөбүт нэһилиэгин историятын үөрэтиинэн дьарыктанар. Кэлэр көлүөнэҕэ анаан, сурукка тиһэн нэһилиэк олохтоохторун, кинилэр олохторун, үлэлэрин, дьиэ кэргэннэрин, оскуола учууталларын, үөрэнээччилэрин, бииргэ оонньообут, алтыспыт аҕа табаарыстарын, доҕотторун тустарынан суруйар уонна оҕо сааһыттан хаартысканан дьарыктаммыт буолан, кинилэр мөссүөннэрин үйэтитэр. Ол курдук Далыр оскуолатын историятыгар үс кинигэ, Далыр нэһилиэгин историятыгар уон кинигэ, күүлэттэр тустарынан соавтор быһыытынан биир кинигэ күн сирин көрдүлэр.