Алтын
Үс харчы — нуучча харчытын номинала, бастаан алты́н эбэтэр алты́нник (тат. алты — «шесть») диэн ааттанара.
Алтын уларыт
XV үйэҕэ алтын 6 московскай эбэтэр 6 новгородскай харчыга тэҥнэһэрэ. «Алтынник» диэн суруктаах бастакы алтан манньыат 1954 сыллаахха тахсыбыта, 1704 сылтан (1726 сылга дылы) — үрүҥ көмүс алтын. 1841 сылтан 1916 сылга дылы алтан уонна үрүҥ көмүс алтыннар быһыллыбыттара.
Манньыат аата, И. Г. Спасскай[1][2] уо. д. а. нуучча манньыатын эргиирин чинчийээччилэрэ суруйууларынан, түүр алты тылыттан төрүттээх. Кыһыл көмүс Орда харчытын систематыгар алтын «6 сыаналаах харчы» диэн суолталаах — татаар тылынан «алты тиен».
Алтын быһыллыытын историята уларыт
Дьиҥнээх харчы быһыытынан алтын аан бастаан 1654 сыллаахха Алексей Михайлович[3] кэмигэр алтантан быһыллыбыта.
1704 сыллаахха Пётр I кэмигэр алтынниктары үрүҥ көмүстэн быһыы саҕаламмыта, 1718 сылга дылы быһыллыбыттара.
1839 сыллаахха Николай I ыраахтааҕы кэмигэр 3 номиналлаах алтынник манньыат саҥалыы алтантан быһыллыбыта. Бу манньыат Роммия империятыгар, кэлин ССРС-ка киэҥник тарҕаммыт алтан манньыат буолбута.
1924 сыллаахха ССРС-ка алтантан бытархай харчылары (ол иһигэр 3 харчыны) быһыы саҕаламмыта. 1926 сылтан 1991 сылга дылы бу номинал кытаанах араҕас өҥнөөх алтан алюминийы кытта холбоһугуттан оҥоһуллара.
1991 сыл кэнниттэн Россияҕа 3 сыаналаах манньыаттары быспатахтара.
Галерея уларыт
-
3 харчы, 1913 сыл -
3 харчы, 1924 сыл -
3 харчы, 1981 сыл
Быһаарыылар уларыт
- ↑ Спасский, И. Г. Алтын в русской денежной системе. / В кн.: Краткие сообщения Института истории материальной культуры АН СССР, вып. 66. — 1956.
- ↑ Спасский, И. Г. Русская монетная система. — Л.: Аврора, 1970. — с. 105.
- ↑ Алексей Михайлович Тишайший (кулун тутар 19 (29), 1629 — тохсунньу 29 (олунньу 8), 1676) — Романовтар династияларыттан нуучча иккис ыраахтааҕыта (от ыйа 14, 1645 — тохсунньу 29, 1676),
Өссө маны көр уларыт
Сигэлэр уларыт
- Алтын // Брокгауз уонна Ефрон энциклопедическай тылдьыта: 86 туомнаах (82 т. уо. 4 эб.). — СПб., 1890—1907.
- Алтынник // Брокгауз уонна Ефрон энциклопедическай тылдьыта: 86 туомнаах (82 т. уо. 4 эб.). — СПб., 1890—1907.
- Уздеников В. Монеты России (1700—1917): Издание третье. — М.: Collector’s Books; IP Media Inc., 2004.
- 3 Копейки на аукционе Нумика
- Алтын 1911 года Архыыптаммыт 2015, Муус устар 1 күнүгэр.
 |
Бу үпкэ-харчыга туһунан сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн биэрэн Бикипиэдьийэҕэ көмөлөһүөххүн сөп. |