Атомнай электростанциа: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
|||
1 устуруока:
'''Атомнай электростанция''' (АЭС) – атом араарыытыттан тахсар энергияны туһанан электроэнергияны оҥорор таһаарар станция. Билигин Россияҕа баар АЭС-тар барыллаан оҥорон таһаарар күүстэрэ — 160,04 млрд кВт·ч/год. АЭС-тары [[МАГАТЭ]] диэн тэрилтэ көрөр, хонтуруоллуур.
== История ==
Аан дойду үрдүнэн бастакы АЭС [[1954]] с. [[Калуга уобалаһыгар]] [[Обнинскай]] бөһүөлэгин таһыгар тутуллубута. Станция күүһэ 5 МВт. [[1956]] с. 46 МВт күүстээх станцияны Колдер-Холл куоракка ([[Улуу Британия]]), сыл буолан буолан баран [[АХШ|АХШ-ка]] Шиппингпорт куоракка 60 МВт күүстээх станция үлэҕэ киирбит.
31 устуруока:
Аан дойдуга баар АЭС толору испииһэгэ <ref name="Аан дойдуга баар АЭС толору испииһэгэ">http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_nuclear_reactors</ref>
== АЭС-тарга буолбут улахан быһылааннар ==
=== Три-Майл-Айленд ([[АХШ]]) ===
[[1979]] с., [[кулун тутар]] 28-гар [[АХШ|АХШ-ка]], Три-Майл-Айленд куоракка Аан Дойдуга [[Атомнай электростанция|АЭС-ка]] бастакы улахан быһылаан тахсыбыта. Ол түмүгэр иккис реактор алдьаммыт, тэстибит сириттэн радиациялаах уу сиргэ түспүт. [http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F_%D0%BD%D0%B0_%D0%90%D0%AD%D0%A1_%D0%A2%D1%80%D0%B8-%D0%9C%D0%B0%D0%B9%D0%BB-%D0%90%D0%B9%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B4 Cиһилии манна аах]
МАГАТЭ наардааһынынан 5-ис таһымнаах авария.
=== Чернобыль ([[СССР]]) ===
[[1986]] с., [[муус устар]] 26 күнүгэр [[СССР]], Чернобыль куоракка Аан дойду үрдүнэн ордук улахан алдьаныылаах, ороскуоттаах, дьон өлүүлээх уонна радиация тайаан сытар сиринэн авария буолбута. Авария түмүгэр төрдүс реактор оҥоһуллубат гына урусхалламмыта уонна [[бетон|бетонтан]] уонна [[сибиниэс|сибиниэстэн]] чардаат ({{lang-ru|саркофаг}}) оҥорбуттара. [http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F Манна аах]
МАГАТЭ наардааһынынан саамай үрдүк 7-ис таһымнаах авария.
=== Фукусима ([[Япония]]) ===
[[2011]] с., [[кулун тутар]] 11 күнүгэр [[Япония|Японияҕа]], Фукусима куоракка сир хамсааһын түмүгэр [[Чуумпу океан|Чуумпу океаҥҥа]] сүүнэ улахан [[цунами]] кэлэн «Фукусима дай ичи» Атом станцияны урусхалаабыта. Реактор иһинээҕи давлениятын аччатар клапаны арыйбыттарыгар оргуйбут уу паарыттан водород арахсан түөрт реактортан түөрдээннэригэр утуу-субуу дэлби тэбии буолбут. [http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F_%D0%BD%D0%B0_%D0%90%D0%AD%D0%A1_%D0%A4%D1%83%D0%BA%D1%83%D1%81%D0%B8%D0%BC%D0%B0_I Быһылаан сиһилии суруллубут сирэ]
МАГАТЭ наардааһынынан бастаан 4-үс таһымнаах авария диэн биллэрбиттэр, кэлин 5-ис таһымҥа дылы улаатыннарбыттара.
== Быһаарыылар ==
<references />
| |||