Барахов Исидор Никифорович: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
||
8 устуруока:
12 саастаах Исидор 1910 с. [[Бүлүүтээҕи педагогика училищета|Бүлүү куорат начальнай училищетыгар]] киирбитэ. Училище 1913 сыллаахха үрдүкү училище стаатуһун ылбыт. [[1914]] с. бүтэрбитэ. Бу сылларга аҕата уруккуттан билсэр атыыһыта [[Расторгуев Николай Алексеевич|Николай Расторгуев]] дьиэтигэр олорбута. Исидоры кытта оччоҕо [[Аржаков Степан Максимович|Степан Аржаков]], Степан Гоголев, Николай Бубякин, Дора Жиркова, [[Потапова-Габышева Марфа Георгиевна|Муся Потапова]], Дмитрий Очуров, Георгий Павлов, Г. А. Шадрин, А. П. Егоров, Степан Иванов о.д.а. үөрэммиттэрэ. Училище дириэктэринэн [[Попов Иван Васильевич]], оттон 1912 сыллаахтан математика уонна физика учууталынан [[Өксөкүлээх Өлөксөй|А.Е. Кулаковскай (Өксөкүлээх)]] үлэлээбитэ. [[Староватов Петр Хрисанфович|П.Х. Староватов]], эдэркээн [[Марк Жирков]] учууталлыыллара. 1912 с. кылгас кэмҥэ нуучча тылын [[Новгородов Семен Андреевич|Сэмэн Новгородов]] үөрэтэ сылдьыбыта.
1914 с. ахсынньытыгар үөрэҕин бүтэрэн баран Расторгуевка үлэлээбит. Бу сылдьан тохсунньуга Дьокуускайдааҕы учууталлары бэлэмниир сэминээрийэ дириэктэригэр үөрэххэ киирэр туһунан көрдөһүү түһэрбит. Күһүн Үөһээ Бүлүү быраабатыгар дьыаланы устааччынан үлэлээбит, онтон сыылынай [[Алфер Тимофей Павлович|Т.П. Алфер]] сүбэтинэн земскэй сэтээтэл Г.Ф. Корякиҥҥа суруксутунан киирбит. Бу киһи дьиэтигэр олорбут, онтон кинини кытта 1915 с. күһүн Дьокуускайга барсыбыт уонна [[Дьокуускайдааҕы учуутал сэминээрийэтэ|семинариятыгар]] киирбит.
Сэминээрийэҕэ [[Аммосов Максим Кирович|Аммосов Максимныын]], Аржаков Степанныын уо д.а. кытта, барыта 17 буолан киирбиттэрэ. Биир сыл аҕа [[Былатыан Ойуунускай|Платон Слепцов (Ойуунускай)]] үөрэнэрэ. Үөрэнэ сылдьан литератуура куруһуогар сылдьар, кэлин салайар эбит, 1917 сыл саҥатыгар С. Аржаковтуун Бүлүү землячествотын түмсүүтүн тэрийбиттэрэ биллэр. Оттон "Е. М. Ярославскай революционнай куруһуогар дьарыктаммыта" диэн этии билиҥҥи кэмҥэ саарбахтанар. Исидор кэлин бэйэтэ суруйбутунан "1917 сыл олунньуга дылы политическай боппуруостарга биһиктээх кыһыл оҕо" эбит. Баартыйа дөкүмүөннэригэр Барахов бассабыык баартыйа чилиэнинэн 1917 сыл балаҕан ыйыттан буолбута туоһуланар.
Уустук кэм кэлэн Бараховтаах сэминээрийэни бүтэрэр сылларыгар үөрэхтэрэ быста-быста салҕаммыта. Үс сыллаах үөрэхтэрин 1918 с. муус устарга түмүктээбиттэрэ. Бу сыл биллэрин курдук Арассыыйаҕа Өктөөп өрөбөлүүссүйэтэ буолан, саҥа былаас дойдуга кимиилээхтик хааман испитэ (триумфальное шествие - Ленин быһаарыыта). Саха сирэ саҥа былааһы билиммэтэҕэ. Онон уларытыы күүрээнигэр киирбит эдэр дьон Бараховтаах бастаанньаҕа бэлэмнэнэн барбыттара, кистэлэҥ хаһыаты таһаараллара, сэп-сэбиргэл хомуйаллара.
1921 сыллаахха хомуньуус баартыйа X сийиэһигэр Саха сириттэн куоластыыр бырааптаах соҕотох дэлэгээт быһыытынан кыттыбыта (иккис дэлэгээт Былатыан Ойуунускай совещательнай куоластаах этэ). Бу сийиэс Москубаҕа Кириэмилгэ кулун тутарга буолбута. Киин хонтуруоллуур хамыыһыйа дакылаатын, профсоюзтар үлэлэрин, разверстканы продналогунан уларытыыны, омуктар ыккардыларынааҕы сыһыаны, баартыйа сомоҕо буолуутун, анархо-синдикалисткай укулуон туһунан боппуруостары дьүүллээбитэ. Бу сийиэскэ Владимир Ленин кыттыбыта. [[1921]]—[[1924]] сс. партия губбюротун секретарынан, САССР Совнаркомун председателинэн үлэлээбитэ, партия X, XII, XV сийиэстэрин дэлэгээтэ, ССРС уонна Саха сирин Киин ситэриилээх кэмитиэттэрин чилиэнэ этэ. [[1926]]—[[1928]] сс. партия Саха сиринээҕи баартыйа тэрилтэтин салайбыта.
| |||