Гоголева (Яковлева) Евдокия Константиновна: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
||
3 устуруока:
[[1891]] сыллаахха [[Нам улууһа|Нам улууһугар]] [[I Үөдэй]] нэһилиэгэр дьадаҥы кэргэҥҥэ төрөөбүтэ. Аҕыс саастааҕар төрөппүттэрэ Калинкин диэн саха атыыһытыгар [[Марха (бөһүөлэк)|Марха]] таһыгар баар сайыымкатыгар сүөһү көрөөччүнэн үлэлии киирбиттэрэ. Оттон Дуунньаны атыыһыт [[Дьокуускай|Дьокуускайга]] дьиэтигэр илдьэ киирбит, онно бэйэлэрин кыргыттарыгар дьүөгэ оҥорон, хамнастаах дьиэ үлэһитэ оҥостубуттар.
17-18 саастааҕар [[Никифоров Василий Васильевич|Василий Никифоров]] уонна [[Өксөкүлээх Өлөксөй]] этиилэринэн Бирикээсчиктэр кулууптарыгар "оонньууга" кыттар буолар. Онно көмөлөһөөччүнэн, сүппүлүөрүнэн "хара бараан, көссүө баҕайы" эдэр киһи Алампа Соппуруонап буолар. Кулуупка сахалыы испэктээктэргэ барытыгар араас оруоллары толорор, "ыллыыр да этим" диэн ахтар эбит. Түөрт сыл билсэн баран [[1913]] сыл [[Муус устар 28|муус устарыгар 28]] күнүгэр эдэрдэр холбоспуттар. Алампа сайын аайы Кирилэ Дабыыдап диэн балыксыкка суруксуттаан [[Өлүөнэ]] төрдүгэр түһэр эбит. 1914 сыл сайыныгар эдэр ыал борокуотунан эмиэ хоту бараллар. [[Булуҥ (Булуҥ улууһа)|Булуҥ]] аттыгар алдьархайдаах тыалга түбэһэллэр, тимирэн эрэр баарсаттан дьону быыһаары биэс ыйдаах ыарахан сылдьар Дуунньа дэҥнэнэр, онтон сылтаан оҕото куотар. Итинник Софроновтар ааттарын ааттатар оҕолоро суох хаалаллар.
[[1925]] сыллаахха Саха тыйаатыра аһыллыаҕыттан ыла сүрүн оруоллары толорор артыыс буолар.
[[1938]] сыллаахха атырдьах ыйыгар үлэтиттэн уһуллар, контреволюционнай үлэҕэ кыттыбыт диэн сэтинньи 1 күнүгэр хаайаллар. "Буржуазнай омугумсуйуу ис хоһоонноох айымньылардаах" Алампаны кытта алтыһа сылдьыбытынан, иккис кэргэнэ Гоголев С.Ф. "уҥа контреволюционнай омугумсуйар тэрилтэ чилиэнэ буоларынан", [[Ойуунускай Платон Алексеевич|Ойуунускайдааҕы]] кытта билсэринэн киирэллэр. Ахсынньы ыйга буруйа дакаастамматаҕынан таһаараллар.
Бу кэнниттэн өр сылларга дьоҥҥо дьуккаах олоро сылдьыбыта. 1952 сылтан ыла уонтан тахса сыл Валентин Михайлович уонна Александра Хрисанфовна Слепцовтар диэн үтүө ыалга ийэлэрин кэриэтэ буолан олорбута. Бу кэмнэргэ тыйаатырга көстүүм сыаҕын сэбиэдиссэйинэн үлэлиир. [[1971]] сыллаахха тыйаатырдар кырдьаҕас үлэһиттэрэ 80 сааһын бэлиэтээбиттэрэ. Ол туһунан кырдьаҕас артыыс [[Кузьмина Анна Ивановна|Анна Кузьмина]] маннык ахтар<ref>Кузьмина А.И. ''Умнуллубат сулустар: Ахтыылар.'' Дьокуускай: Бичик, 2009. - 152 с. - ISBN 978-5-7696-3251-8</ref>:
| |||