Бикипиэдьийэ

Бэс ыйа: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Интерактивная навигация по истории
← Иннинээҕи уларытыыгаКэннинээҕи уларытыыга →
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
КөрөнБиики тиэкис
к r2.7.2+) (робот сотто: cv:Çĕртме уйăхĕ
Көннөрүү туһунан суруллубатах
2 устуруока:
'''Бэс ыйа''' - 6 ый.
 
Бэс ыйа — [[сайын|сайыҥҥы]] кэм саҕаланыыта. [[Кэҕэ]] чоргуйар, чыычаах ырыата уҕараабат, күөлгэ балык күннээн [[балык ыама|ыыр]]. Толоон-толоон аайы, сыһыы-сыһыы ахсын сибэкки ситэр: намыһах налыы сиргэ [[таҥара кийиитэ]], [[кулун ньургуһуна]], [[чуораан от]], талах анныгар — ге-раньгерань, кырдалга — [[алтан от]], сир симэҕэ буо-ланбуолан, сир ийэни киэргэтэллэр. [[Хатыҥ]], [[тэтиҥ]], [[үөт]], талах сэбирдэхтэрэ тыллаллар. Ходуһаҕа араас от үүнэр, дьикти кэрэ үрүмэччилэр көтөн тэлимнэһэллэр.
Ый саҥатыгар саха ыала сайылыкка тах-сар. Тэлгэһэ аайы оҕо саҥата айманар. Титииктэр тиэргэннэригэр түптэ буруота унаарар, маныыһыт сайдыыра иһиллэр, ынах маҥырыыр, атыыр оҕус айаатыыр, ньирэйдэр мэҥирэһэллэр. Ити барыта самаан сайын саҥата буолан иһиллэр.▼
 
▲Ый саҥатыгар саха ыала [[сайылык|сайылыкка]] тах-сартахсар. Тэлгэһэ аайы оҕо саҥата айманар. [[Титиик|Титииктэр]] тиэргэннэригэр [[түптэ]] буруота унаарар, маныыһыт сайдыыра иһиллэр, [[ынах]] маҥырыыр, атыыр оҕус айаатыыр, ньирэйдэр мэҥирэһэллэр. Ити барыта самаан сайын саҥата буолан иһиллэр.
Бэс ыйыгар ыһыы үлэтэ бүтэн, хомуур-га бэлэмнэнэллэр, сири оҥороллор. Бэс ыйа — ыһыах ыйа. Биэлэри тутан, кымыс көөнньөрөллөр. Ыһыах туһүлгэтигэр ыраахтан, чугастан кэлбит ыалдьыттар уохтаах кымыһы иһэллэр, үтэһэлээх этинэн күндүлэнэллэр. Илии-атах оонньуутугар күрэхтэһэллэр, оһуокай дьиэрэйэр, ырыа дэлэйэр.▼
 
▲Бэс ыйыгар ыһыы үлэтэ бүтэн, хомуур-гахомуурга бэлэмнэнэллэр, сири оҥороллор. Бэс ыйа — [[ыһыах]] ыйа. [[Биэ|Биэлэри]] тутан, [[кымыс]] көөнньөрөллөр. Ыһыах туһүлгэтигэр ыраахтан, чугастан кэлбит ыалдьыттар уохтаах кымыһы иһэллэр, үтэһэлээх этинэн күндүлэнэллэр. Илии-атах оонньуутугар күрэхтэһэллэр, [[оһуокай]] дьиэрэйэр, ырыа дэлэйэр.
Бэс ыйыгар саамай уһун күннэр тураллар, саа-май сырдык үрүҥ түүннэргэ киэһээҥҥи уонна сарсыардаантгы саһарҕалар оонньууллар.▼
 
▲Бэс ыйыгар саамай уһун күннэр тураллар, саа-майсаамай сырдык үрүҥ түүннэргэ киэһээҥҥи уонна сарсыардаантгы саһарҕалар оонньууллар.
 
 
13 устуруока ⟶ 14:
 
Бэс ыйа — от-мас, сир симэҕэ тиллэр, чыычаах ыллыыр кэмэ, сайын саҕаланыыта, үрүҥ түүн түһүүтэ.
Норуот билгэлээһининэн, бэс ыйыгар түүн сьшаассылаас буоллаҕына, үрдүк үүнүүнү кэтэһиэххэ сөп. Сарсыарда туманнаах буоллаҕына [[тэллэй]] хойуутук үүнүө. Сарсыардааҥҥы [[Сиик (айылҕа көстүүтэ)|сиик]] элбэ-ҕээлбэҕэ — эмиэ үрдүк үүнүүгэ. Дьон-сэргэ бэс ыйа хайдаҕый да, от үүнүүтэ эмиэ оннук буолуо диир.
 
Күнү-дьылы билгэлииргэ маннык күннэри кэтээн көрүү ордук суолталаах:
<poem>
3 — сөҥүү түстэҕинэ, [[күһүн]] эмиэ [[ардах-таах|ардахтаах]] буолар.
10 — чуумпу буоллаҕына, үрдүк үүнүүнү кэтэс.
16 — хотугулуу-арҕааттан [[тыал]] үрдэҕинэ, өҥ сайын буолуо. Этиҥнээх ардах — от үлэтэ уустуктук ааһарын бэлиэтэ. Күнү быһа самыырдаатаҕына — тэллэй элбэх.</poem>
 
Былыргы Риимҥэ бу ыйга дьахтар уонна төлкө таҥаратын [[Юнона]] аатын иҥэрбиттэр.
== Сигэлэр ==
* [http://www.sakhatyla.ru/lite.php?word=%D0%B8%D1%8E%D0%BD%D1%8C&dir=2 Sakhatyla.ru]
Төрдө — «https://sah.wikipedia.org/wiki/Бэс_ыйа»