Рафаэль Баҕатаайыскай: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Ардах18 (ырытыы | суруйуу)
к категорияларга сигэннэ
Ардах18 (ырытыы | суруйуу)
к викификация
1 устуруока:
[[Ойуу:Багатайский.gif|200px|thumb|rightleft|Рафаэль Баҕатаайыскай]]
'''Рафаэль Баҕатаайыскай''' (Ермолаев Рафаэль Дмитриевич) - саха суруйааччыта, поэт, П. А. Ойуунускай аатынан Государственнай бириэмийэ лауреаата.лауреата, ССРС суруйааччыларын сойууһугарсойууһун чилиэнэ (1962), с.Саха Республикатын суруйааччыларын Түмсүүтүн чилиэнэ киирбит(1991).
 
== Олоҕун олуктара ==
[[Мэҥэ-Хаҥалас улууһа|Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар]] [[1931]] с. [[ыам ыйын 1]] күнугэр төрөөбүт. 1953 с. Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын техникуумун, [[1958]] с. – СГУ историко–филологическэй факультетын, онтон ССКП КК Үрдүкү партийнай оскуолатын бүтэрбит.
[[Мэҥэ-Хаҥалас улууһа|Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар]] [[1931]] с. [[ыам ыйын 1]] күнугэр төрөөбүт.<br />
1953 с. — Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын техникумун бүтэрбит.<br />
[[Мэҥэ-Хаҥалас улууһа|Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар]] [[1931]] с. [[ыам ыйын 1]] күнугэр төрөөбүт. 1953 с. Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын техникуумун, [[1958]] с. СГУ историко–филологическэй факультетын, онтон ССКП КК Үрдүкү партийнай оскуолатын бүтэрбит.<br />
[[1951]] с.сылтан бэчээттэнэр. Дьокуускайдааҕы кинигэ кыһатыгар уонна "Чуораанчык" ("Колокольчик") сурунаалга главнай эрэдээктэринэн үлэлээбит.<br />
1957 с. — «Кытыан кымньыы» диэн үгэлэрин, хоһооннорун бастакы кинигэтэ бэчээттэммитэ.<br />
[[1959]] с.сыллаахха хоһооннорун уонна үгэлэрин бастакы хомуурунньугун бэчээттээбит.<br />
1974 с. — "Бэйэҥ сулускун булуоҥ" романыгар тыа интэлигиэнсийэтин туһунан суруйбута.<br />
1985 с. — уларыта тутуу сылларыгар "Мөhүүрэлээх бөтүүктэр" диэн куорат ыччатын туһунан сэһэни бэчээттэппитэ.<br />
Сатирик-поэт быһыытынан киэҥник биллибитэ. «Уолаттар уонна кийииттэр» хоһоонунан романа туспа кинигэнэн тахсыбыта. Норуот таптаан ыллыыр ырыаларын тылын суруйбут лирическэй, гражданскай поэт быһыытынан эмиэ биллэр. Кэлин сылларга саха чулуу дьонноругар анаабыт поэмаларын бэчээттэттэ. Ахтыылары суруйда.<br />
[[Ленин Владимир Ильич|В. И. Ленин]] төрөөбүтэ 100 сылын туолуутун бэлиэтээн «Килбиэннээх үлэтин иһин» мэтээлинэн наҕараадаламмыта.<br />
 
== Айымньылара ==
[[1951]] с. бэчээттэнэр. Дьокуускайдааҕы кинигэ кыһатыгар уонна "Чуораанчык" ("Колокольчик") сурунаалга эрэдээктэринэн үлэлээбит.
* Тигээйи уйата: УгэҮгэ-хоhоон. Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1996 . Якутскай: Бичик, 1996. 216 с.
* Ыйдаҥа түүн: Поэма. Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1991. 95 с.
* Тэргэн аартык: Хоhооннор. Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1989. 125 с.
* Быhый тыал: Хоhооннор. Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1986. 80 с.
* Мөһүүрэлээх бөтүүктэр: Сэhэн. Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1985. 214 с.
* Сыралҕан: Үгэ-хоhоон. Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1983. 45 с.
* Дьону кытта дьоллоохпун: Хоhооннор, поэмалар. Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1981. 239 с.
* 1000 бытархайтан: Үгэ-хоhоон. Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1980. 95 с.
* Бэйэҥ сулускун булуоҥ: Роман. Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1974. 296 с.
* Сай ортото: Хоhооннор, поэмалар. Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1972. 112 с.
* Мүччү-хаччы мүлүкүчүүстэр: Хоhооннор. Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1969. 44 с.
* Үс муннук: Хоhооннор уонна поэма. Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1967. 128 с.
* Уолаттар уонна кийииттэр: Хоhооннор. Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1964. 216 с.
* Мэнигийээн мэтириэттэр: Хоhооннор. Якутскай: Киингэ изд-вота, 1961. 48 с.
* Күн уоттаах Корея: Хоhооннор. Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1959. 36 с.
* Сөрүүн сүүрээн: Хоhооннор. Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1959. 82 с.
* Кытыан кымньыы: {(Угэлэр, сатирическай уонна лирическай хоhооннор]). Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1957. 68 с.
* Сүгүрүйүү: Поэмалар. — Дьокуускай, 2001.
* Алгыс курдук саныыбын: Ыстатыйалар, ахтыылар. — Дьокуускай, 2003.
 
* Белые снегири: Стихи и поэма / Авториз пер. С. Кузнецовой. М.: Сов. писатель, 1982. 80 с.
[[1959]] с. хоһооннорун уонна үгэлэрин бастакы хомуурунньугун бэчээттээбит.
* Певучий ручей: Стихи / Пер. Б. Романова, В. Макушевича. М.: Современник, 1988. 78 с.
 
== Ырыа буолбут хоһоонноро ==
Прозаик быһыытынан Р. Баҕатаайыскай "Бэйэҥ сулускун булуоҥ" ромааныгар тыа интэлигиэнсийэтин туһунан суруйбута (1974) уонна перестройка сылларыгар "Мөhүүрэлээх бөтүүктэр" диэн куорат ыччатын туһунан сэһэни бэчээттэппитэ (1985).
* Төрөөбүт дойдуга тапталым.
* Герой Федор Поповка.
* Дьикти дьүрүһүн.
 
== Кини туһунан ==
 
* О присуждении Государственной премии Якутской АССР имени П. А. Ойунского Р. Д. Багатайскому поэту: Постановление бюро обкома КПСС и Совета министров ЯАССР от 22 мая 1990 г. // Соц. Якутия. 1990. 30 мая; Кыым. 1990. Бэс ыйын 1 к.
== Библиография ==
* Рец.: Михайлов А. Проникновенно и светло // Соц. Якутия. 1983. 22 сент.
* О присуждении Государственной премии Якутской АССР имени П.А. Ойунского Р.Д.Багатайскому – поэту: Постановление бюро обкома КПСС и Совета министров ЯАССР от 22 мая 1990 г. // Соц. Якутия. – 1990. – 30 мая; Кыым. – 1990. – Бэс ыйын 1 к.
* Сивцев В. О людях, рядом по земле идущих // Молодежь Якутии. 1983. 22 марта.
 
* Рафаэль Багатайский // Писатели земли олонхо: Биобиблиогр. справ. Якутск, 1995. С. 155. Библиогр.: 8 назв.
 
* Рафаэль Багатайский (Ермолаев Р. Д.); Кац В. Г.; Тимофеев М. Е.: Биобиблиогр. указ. / Якут. респ. б-ка им. А. С. Пушкина; Сост. Н. А. Ханды - Якутск, 1991. 35 с. Библиогр.: 167 назв.
* Тигээйи уйата: Угэ-хоhоон. – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1996 . – Якутскай: Бичик, 1996. – 216 с.
* Брызгалов И. Умнубат кутаа уота буол! // Кыым. 1991. – Ыам ыйын 7 к.
* Ыйдаҥа түүн: Поэма. – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1991. – 95 с.
* Габышев Н. Крылья крепкие из песен // Молодежь Якутии. 1981. 12 мая Габышев Н. Настоящий мастер якутской поэзии // Соц. Якутия. 1990. 4 апр.
* Тэргэн аартык: Хоhооннор. – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1989. – 125 с.
* Исаков С. Сөпкө хайгыыллар // Сахаада. 1996. Ыам ыйын 8 к.
* Быhый тыал: Хоhооннор. – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1986. – 80 с.
* Спиридонов И. Поэт кырдьыга // Саха сирэ. 1996. Ыам ыйын 21 к.
* Мөһүүрэлээх бөтүүктэр: Сэhэн. – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1985. – 214 с.
* Тимофеев С. Поэзия киэҥ аартыгар // Кыым. 1990. Кулун тутар 28 к.
* Сыралҕан: Үгэ-хоhоон. – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1983. – 45 с.
* [http://psakha.narod.ru/rafael.html Писатели Якутии]
* Дьону кытта дьоллоохпун: Хоhооннор, поэмалар. – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1981. – 239 с.
* [http://www.sakhalit.com/sakha/node/248 Якутский Государственный литературный музей имени П. А. Ойунского]
* 1000 бытархайтан: Үгэ-хоhоон. – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1980. – 95 с.
* Бэйэҥ сулускун булуоҥ: Роман. – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1974. – 296 с.
* Сай ортото: Хоhооннор, поэмалар. – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1972. – 112 с.
* Мүччү-хаччы мүлүкүчүүстэр: Хоhооннор – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1969. – 44 с.
* Үс муннук: Хоhооннор уонна поэма. – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1967. – 128 с.
* Уолаттар уонна кийииттэр: Хоhооннор – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1964. – 216 с.
* Мэнигийээн мэтириэттэр: Хоhооннор. – Якутскай: Киингэ изд-вота, 1961. – 48 с.
* Күн уоттаах Корея: Хоhооннор. – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1959. – 36 с.
* Сөрүүн сүүрээн: Хоhооннор. – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1959. – 82 с.
* Кытыан кымньыы: {Угэлэр, сатирическай уонна лирическай хоhооннор]. – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1957. – 68 с.
 
* Белые снегири: Стихи и поэма / Авториз пер. С.Кузнецовой. – М.: Сов. писатель, 1982. – 80 с.
* Рец.: Михайлов А. Проникновенно и светло // Соц. Якутия. – 1983. – 22 сент.
* Сивцев В. О людях, рядом по земле идущих // Молодежь Якутии. – 1983. – 22 марта.
* Певучий ручей: Стихи / Пер. Б.Романова, В.Макушевича. – М.: Современник, 1988. – 78 с.
 
* Брызгалов И. Умнубат кутаа уота буол! // Кыым. – 1991. – Ыам ыйын 7 к.
* Габышев Н. Крылья крепкие из песен // Молодежь Якутии. – 1981. – 12 мая Габышев Н. Настоящий мастер якутской поэзии // Соц. Якутия. – 1990. – 4 апр.
* Исаков С. Сөпкө хайгыыллар // Сахаада. – 1996. – Ыам ыйын 8 к.
* Спиридонов И. Поэт кырдьыга // Саха сирэ. – 1996. – Ыам ыйын 21 к.
* Тимофеев С. Поэзия киэҥ аартыгар // Кыым. – 1990. – Кулун тутар 28 к.
 
 
* Рафаэль Багатайский // Писатели земли олонхо: Биобиблиогр. справ. – Якутск, 1995. – С. 155. – Библиогр.: 8 назв.
* Рафаэль Багатайский (Ермолаев Р.Д.); Кац В.Г.; Тимофеев М.Е.: Биобиблиогр. указ. / Якут. респ. б-ка им. А.С. Пушкина; Сост. Н.А. Ханды - Якутск, 1991. – 35 с. – Библиогр.: 167 назв.
 
== Ылыллыбыт сирэ ==
61 устуруока ⟶ 70:
[[Категория:Мэҥэ-Хаҥаласка төрөөбүттэр]]
[[Category:Саха суруйааччылара|Б]]
[[Категория:Саха биллиилээх дьоно]]