Уустарабыс: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
категорияларга сигэннэ, эбии |
|||
1 устуруока:
'''Алексеев Семен Григорьевич''' (23.12.1900—1995) — '''Уустарабыс''', [[олоҥхоһут]], алгысчыт, улуу муҥхаһыт, отоһут, мас ууһа.
== Олоҕун олуктара ==
[[1900]] сыллаахха [[ахсынньы 23]] күнүгэр [[Солоҕоон]] нэһилиэгэр (билиҥҥи [[Горнай улууһа|Горнай улууһун]]) бааһынай дьиэ кэргэнигэр төрөөбүтэ. Сэрии сылларыгар (
Олоҥхоһуттар ортолоругар улааппыта, ол гынан баран кырдьар сааһыгар олоҥхоһут буолбута.
Кинорежиссер [[Романов Алексей Семенович|А. Романов]]
Магнитофоҥҥа уонна видеоҕа уһуллубут суруйуулар ЯНЦ архивыгар уонна Култуура министерствотын архивыгар бааллар<ref> ''Энциклопедия Якутии'', Якутск, 2000.</ref>.▼
== Айар олоҕо ==
▲[[1995]] сыллаахха өлбүтэ.
Кини икки үйэ алтыһыытыгар төрөөн-үөскээн, олоҥхолоон ааспыт үтүө дьоннортон биирдэстэринэн буолар, 50-с сыллартан алгысчыт, олоҥхоһут быһыытынан нэһилиэгин дьонугар киэҥник биллибитэ. Оҕо сааһыттан нэһилиэк араас улахан да, кыра да муҥхаларыгар сылдьан Григорий Михайлович Тарасов — Тэкээнэй уола, Прокопий Яковлевич Тарасов — Боокко Борокуоппай, Николай Михайлович Захаров — Холуодьус курдук улахан олоҥхоһуттар толорбут олоҥхолорун эт кулгааҕынан истэн, чугастык ылынан дууһатыгар иҥэриммитэ, устар ууну сомоҕолуур, уһун түүнү кылгатар, уран тыллаах олоҥхоһут буолбута. Уустарабыс ойуулуур-дьүһүннүүр тыллары кыайа-хото туттара, олоҥхону толорор ньымата ураты уһулуччута, олоҥхотун хастыы эмит чаас сиэрин-силигин ситэрэн толороро бэлиэтэммитэ.<ref name="ил">[http://old.iltumen.ru/index.html%3Fid=16068&y=2010&m=11.html Официальный сайт Государственного Собрания (Ил Тумэн) Республики Саха (Якутия):Ил Түмэн депутаттара Уустарабыс төрөөбүтэ 110 сылыгар аналлаах конференцияҕа кыттыахтара]</ref><br />
1986 сыллаахха Чөркөөххө ыытыллыбыт П. А. Ойуунускай күннэригэр анаммыт олоҥхоһуттар күрэхтэригэр кыттан бастаабыт<ref name="ил"></ref>.<br />
Ытык кырдьаҕас 1988 сыллаахха Дьокуускай куоракка ыытыллыбыт Сибиир, Уһук Илин фольклорун үөрэтэр Бүтүн Союзтааҕы научнай-практическай конференция кыттыылааҕынан буолбута<ref name="ил"></ref>.<br />
Уустарабыс 3 олоҥхону айан толорбутуттан «Күөх көҕөччөр аттаах Бэрт оҕо Дьэбириэлдьин Бэргэн», «Чөҥөчөк оҕонньор, Төҥүргэс эмээхсин» олоҥхолоро магнитофоҥҥа уһуллан, сурукка түһэриллэн бэчээттэнэн тахсыбыттар.
== Ыллаабыт олоҥхолоро ==
* «Бэриэт Бэргэн»
* «Дьэбириэлдьин Бэргэн»
* «Үөлэн Хардааччы»
* «Мүлдьү Бөҕө»
* «Бадьайа бухатыыр»
* «Тэриэппинэ Бэргэн»
* «Чөҥөчөк оҕонньор, Төҥүргэс эмээхсин»
▲Магнитофоҥҥа уонна видеоҕа уһуллубут суруйуулар ЯНЦ архивыгар уонна Култуура министерствотын архивыгар бааллар<ref>
== Уустарабыс сырдык аатын үйэтитии ==
Горнай улууһугар Өрт сэлиэнньэҕэ Уустарабыс аатынан уулусса ааттаммыт.
== Наҕараадалара уонна ытык ааттара ==
* [[Горнай улууһа|Горнай улууһун]] Ытык олохтооҕо<ref>[http://www.sakha.gov.ru/en/node/5283 Официальный информационный портал Республики Саха (Якутия):Почетные граждане, известные люди Горного улуса]</ref>
== Быһаарыылар ==
{{быһаарыылар}}
== Сигэлэр ==
* Тарасов А., Васильев Г. Уус уола Уустарабыс // Кыым. — 1990. — Кулун тутар 16 к.
* Уус уола — олоҥхоһут Уустарабыс / Оҥордо З. Г. Сысолятина. — Дьокуускай: РИО РДНТ, 2000. — 8 с.
::Иһинээҕитэ: Тарасов А. Ɵбүгэлэрбит үтүɵ үгэстэрин салҕааччы. — С. 2—5; Илларионов В. Олоҥхоһут Уустарабыс. — С. 6—8.
* Алексеев С. Г. Уустарабыс. Дэбириэлдьин Бэргэн: олоҥхо / С. Г. Алексеев-Уустарабыс; Рос. акад. наук. Сиб. отд-ние. Ин-т гуманит. исслед. и проблем малочисл. народов Севера; Респ. ассоц. «Олонхо»; [сост. П. Н. Дмитриев-Туутук, отв. ред. В. В. Илларионов]. — Якутск:«Сайдам», 2010. — 203 [4] с.
[[Категория:Дьоннор алпабыытынан]]
[[Категория:Олоҥхоһуттар]]▼
[[Категория:1900 сыллаахха төрөөбүттэр]]
[[Категория:Ахсынньы 23 күнүгэр төрөөбүттэр]]
[[Категория:Дьокуускайга төрөөбүттэр]]
[[Категория:1995 сыллаахха өлбүттэр]]
▲[[Категория:Олоҥхоһуттар]]
[[Категория:Горнай улууһа]]
| |||