Бикипиэдьийэ

Спиридонов Иван Григорьевич: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Интерактивная навигация по истории
← Иннинээҕи уларытыыгаКэннинээҕи уларытыыга →
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
КөрөнБиики тиэкис
Ардах18 (ырытыы | суруйуу)
14 683 уларытыы
к хаартыската угулунна, категорияларга сигэннэ
Ардах18 (ырытыы | суруйуу)
14 683 уларытыы
эбии
1 устуруока:
[[Билэ:Спиридонов_иг.png‎|200px|thumb|right|Спиридонов Иван Григорьевич]]
'''Спиридонов Иван Григорьевич''' (10.02.1930—29.03.2003) --— литературовед, кириитик.литератураны Тыл үөрэҕин хандьыдаата. СӨ норуот хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэырытааччы, [[П.А.филология Ойуунускайбилимин аатынан Судаарыстыбаннай Бириэмийэ]] лауреата (1996)кандидата, [[Арассыыйа суруйааччыларын Сойууһа|Арассыыйа суруйааччыларын Сойууһун]] чилиэнэ (1994 сылтан), [[РФ суруналыыстарын Сойууһа|РФ суруналыыстарын Сойууһун]] чилиэнэ, "[[Бочуот бэлиэтэ]]" уордьаннаах, биэс мэтээллээх, Үрдүкү Сэбиэт Президиумуттан Бочуотунай Кырааматалардаах. <br />
 
Сунтаар улууһун [[Кириэстээх (нэһилиэк)|Кириэстээх нэһилиэгэр]] төрөөбүт. 1953 сыллаахха Дьокуускайдааҕы пединститут саха тылын уонна литературатын салаатын, 1956 сыллаахха ЫБСЛКС КК хомсомуоллар киин оскуолаларын, 1964 сыллаахха ССКП КК уопсастыбаннай наука Академиятын бүтэрбитэ. <br />
* [[1930]] сыллаахха [[олунньу 10]] күнүгэр Сунтаар улууһун [[Кириэстээх|Кириэстээх нэһилиэгэр]] төрөөбүт.
1950-1951 сс. [[Тойбохой]] оскуолатыгар учууталлаабыта, Дьокуускайдааҕы педучилищеҕа уһуйааччынан үлэлээбитэ. 1953-1954 сс. -- пединститут ыстаарсай уһуйааччыта, 1954-1958 сс. -- "[[Эдэр коммунист (хаһыат)|Эдэр коммунист]]" хаһыакка эрэдээктэри солбуйааччы, эрэдээктэр, 1958-1975 сс. -- ССКП куораттааҕы кэмитиэтин салаатын сэбиэдиссэйэ, сэкиритээрэ, 1975-1983 сс. - СГУ проректора, 1983-1987 сс. -- устуоруйа-тыл факультетын декана, 1987-1991 сс. -- саха тылын, литературатын кафедратын доцена, 1991-1993 сс. -- устуоруйа, тыл, искусство Институтун ыстаарсай научнай үлэһитэ, 1994-1998 сс. -- Институт литератураҕа уонна искусствоҕа салаатын сэбиэдиссэйэ, 1998 с. суруйааччылар Сойуустарын Бырабылыанньатын бэрэссэдээтэлинэн талыллыбыта. <br />
* 1953 сыллаахха Дьокуускайдааҕы пединститут саха тылын уонна литературатын салаатын бүтэрбитэ.
1973 сыллаахха "Реализм в якутской поэзии" диэн билим хандьыдаатын диссертациятын көмүскээбитэ. 7 монографиялаах, элбэх билим ыстатыйалаах, кинигэлээх: "Яктуская литература вчера и сегодня: Статьи о якутской литературе" (1995), "Якутская литература и охрана природы" (1995), "И. Арбита поэзията" (1998), "Үүммүт үйэни көрсө" (2000), "Бу тыллар буолбатах кубалар..." (2002), "Көҥүл дохсун күннэргэ" (2003), "Ойунский и наше время" (2003), "Формирование метода социалистического реализма в якутской поэзии" (Сб.: Национальное и интернациональное в литературе и искусстве. -- М., 1964), "И песня, и стих -- это бомба и знания: Якутская поэзия в годы Великой Отечественной войны" (1985), "Экология и якутская литература" (1991), "Башарин и якутская литературная критика" (Сборник статей. -- Я., 1993), "Подвиг ученого" Предисловие к 2-му изданию монографии Г.П. Башарина "Три якутских реалиста-просветителя" (Я., 1994), "Красный шаман" П. Ойунского в контексте новой литературной критики" (С. ЯГУ к 100-летию П.А. Ойунского. -- Я., 1993), "С веком наравне" (Писатели Якутии. -- Я., 1995), "В строю победителей -- и наша поэзия" (Чолбон. -- 1995. -- № 6), о.д.а.<br />
* 1956 сыллаахха {{comment|ЫБСЛКС КК|Ыччат Бүтүн Сойуустааҕы Ленинскэй коммунистическай сойууһун Киин комитета}} хомсомуоллар киин оскуолаларыгар үөрэммитэ.
* 1964 сыллаахха {{comment|ССКП КК|Сэбиэскэй Сойуус Коммунистическай партиятын Киин комитета}} уопсастыбаннай наука Академиятын бүтэрбитэ.
* 1950—1951 сс. [[Тойбохой]] оскуолатыгар учууталлаабыта, Дьокуускайдааҕы педучилищеҕа уһуйааччынан үлэлээбитэ.
* 1953—1954 сс. — пединститут ыстаарсай уһуйааччыта.
* 1954—1958 сс. — «[[Эдэр коммунист (хаһыат)|Эдэр коммунист]]» хаһыакка эрэдээктэри солбуйааччы, эрэдээктэр.
* 1958—1975 сс. — ССКП куораттааҕы кэмитиэтин салаатын сэбиэдиссэйэ, сэкиритээрэ.
* 1975—1983 сс. — СГУ проректора.
* 1983—1987 сс. — устуоруйа-тыл факультетын декана.
* 1987—1991 сс. — саха тылын, литературатын кафедратын доцена.
* 1991—1993 сс. — устуоруйа, тыл, искусство Институтун ыстаарсай научнай үлэһитэ.
* 1994—1998 сс. — Институт литератураҕа уонна искусствоҕа салаатын сэбиэдиссэйэ.
* 1998 с. суруйааччылар Сойуустарын Бырабылыанньатын бэрэссэдээтэлинэн талыллыбыта.
 
== Айар үлэтэ ==
1973 сыллаахха «Реализм в якутской поэзии» диэн билим хандьыдаатын диссертациятын көмүскээбитэ. <br />
7 монографиялаах, элбэх билим ыстатыйалаах, кинигэлээх: <br />
* «Якутская литература вчера и сегодня: Статьи о якутской литературе» (1995)
* «Якутская литература и охрана природы» (1995)
* «И. Арбита поэзията» (1998)
* «Үүммүт үйэни көрсө» (2000)
* «Бу тыллар буолбатах кубалар…» (2002)
* «Көҥүл дохсун күннэргэ» (2003)
* «Ойунский и наше время» (2003)
* «Формирование метода социалистического реализма в якутской поэзии» (Сб.: Национальное и интернациональное в литературе и искусстве. — М., 1964)
* «И песня, и стих — это бомба и знания: Якутская поэзия в годы Великой Отечественной войны» (1985)
* «Экология и якутская литература» (1991)
* «Башарин и якутская литературная критика» (Сборник статей. — Я., 1993)
* «Подвиг ученого». Предисловие к 2-му изданию монографии Г. П. Башарина «Три якутских реалиста-просветителя» (Я., 1994)
* «Красный шаман» П. Ойунского в контексте новой литературной критики" (С. ЯГУ к 100-летию П. А. Ойунского. -- Я., 1993)
* «С веком наравне» (Писатели Якутии. — Я., 1995)
* «В строю победителей — и наша поэзия» (Чолбон. — 1995. — № 6), о. д. а.
 
== Кинигэлэрэ: ==
# Аар тайҕа абылаҥа: Саха литературата уонна айылҕа харыстабыла. --— Дьокуускай: 1995. --— 88 с.
# Литературабыт бэҕэһээ уонна бүгүн: Ыстатыйалар уонна бэлиэтээһиннэр. --— Дьокуускай: Бичик, 1995. --— 192 с.
# И. Арбита поэзията. --— Дьокуускай: Литограф, -- 1998. --— 120 с.
# Үүммүт үйэни көрсө. --— Дьокуускай: Бичик, 2000. --— 256 с.
 
== Наҕараадалара уонна ытык ааттара ==
Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ
П. А. Ойуунускай аатынан Судаарыстыбаннай Бириэмийэ лауреата (1996)
* «Бочуот Знага» уордьан
* мэтээллэр
* Үрдүкү Сэбиэт Президиумун Ытык грамотата
* Дьокуускай куорат Ытык олохтооҕо<ref>[http://www.sakha.gov.ru/node/4125 Официальный информационный портал Республики Саха (Якутия):Городской округ «Якутск»:Почетные граждане]</ref> (1999)
 
== Быһаарыылар ==
{{быһаарыылар}}
 
== Кини туһунан: ==
# Кириллин, Д. Литератураны чинчийээччи: Борисов П. Литература сыһыытын эрэллээх буойуна // Чолбон. --— 2000. --— № 2. --— С. 95.
# Пархоменко, М. Н. На переломном этапе / Новые горизонты якутской литературы. --— Якутск, 1967. --— С. 167.
# Сыромятников, Г. С. Литературно-художественная критика в Якутии (1939-19751939—1975). --— Якутск, 1990. --— С. 173, 177, 217, 248, 314, 322, 325.
# Башарина, З,. Дьоһуннаах үлэлэр автордара: П. А. Ойуунускай аатынан Гос. бириэмийэҕэ түһэриллибит үлэлэр // Саха сирэ. --— 1996. --— Алтынньы 25 к.
# Лауреат Государственной премии имени П. А. Ойунского Спиридонов Иван Григорьевич: Биобиблиографический указатель / Нац. б-ка РС (Я). Сост. М. М. Дьяконова, ред. А. Н. Иванова. --— Якутск, 1998. --— 24 с.
 
== Сигэлэр ==
== Өссө маны көр ==
[http://igi.ysn.ru/spravochnik.pdf Биобиблиографический справочник]
 
31 устуруока ⟶ 73:
[[Категория:Чинчийээччилэр]]
[[Категория:Саха учуонайдара]]
[[Категория:Саха суруйааччылара]]
Төрдө — «https://sah.wikipedia.org/wiki/Спиридонов_Иван_Григорьевич»