Мугудай нэһилиэгэ (Чурапчы улууһа): Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

'''Мугудай нэһилиэгэ'''. , киинэ [[Маралаайы (Чурапчы улууһа)|Маралаайы]]. .

'''Маралаайы''' (Олохтоохтор өссө '''Мугудай''' диэн ааты тутталлар) — [[Чурапчы улууһа|Чурапчы улууһун]] нэһилиэгэ. [[1931]] сыллаахха төрүттэммит

Боотур уус улууһугар нэһилиэктэн биэс уустар киирэ сылдьыбыттар: Арҕаа Көлүмнэс, Илин Көлүмнэс, Арҕаа Мугудай, Илин Мугудай уонна Баппат. 1929 сыллахха {{comment|ревком|Революционный комитет}} чилиэнэ И. С. Оконешников [[Сылан]]тан арахсан туспа нэһилиэк тэрийбиттэр. Онно 280 дьиэ-кэргэн, 17801 780 ынах сүөһү уонна 437 ат баар эбит. Нэһилиэккэ таҥара дьиэтэ суох буолан икки эрэ киһи ааҕар-суруйар эбит. 1930 сыллаахха "«Сайдыы"» артельартыал, онтон 1931 сыллаахха М. Горький аатынан колхоз тэриллибит.

Сэрии бириэмэтигэр Мугудайтан 125 эр киһи фроҥҥа барбыт. 69 киһи төннүбүт. Кыргыһыы хонуутугар хорсун быһыытын иһин П. В. Коркин, А. Н. Гуляев, Т. С. Ноговицын, И. М. Сивцев, Н. М. Пермяков, Н. Г. Оконешников, М. М. Пермяков, Н. М. Дьяконов, С. С. Толстоухов уонна да атыттар наҕараадалаах төннүбүттэр.

Сэрии бириэмэтигэр "«Дьэҥкэрэ"» (106 киһи), "«Октябрь"» (90 киһи), уонна М.Горький Горькай аатынан (198 киһи) колхозтар Эдьигээн районугароройуонугар көһөрүллүбүттэр. Мугудайга "«Сайдыы"» колхоһа эрэ хаалбыт. 1946 сыллаахха тыыннаах төттөрү кэлбит дьон "«Сайдыы"» уонна "«Кыһыл Октябрь"» колхозтарга холбосуттархолбоспуттар, онтон "«Чаачыгый"» колхоз [[Мэҥэ-Хаҥалас]] районуноройуонун [[Нуораҕана]]ҕа холбоммут.

1951 сыллаахха колхозтар улаатыннарыы политикатын батыһан «Сайдыы» уонна М. Горькай аатынан колхозтар холбоммутархолбоммуттар.

1974 сыллаахха совхозтар тэриллиилэрэ саҕаламмыт. [[Одьулуун нэһилиэгэ (Чурапчы улууһа)|Одьулуун нэһилиэккэ]] кииннээх К. Маркс аатынан совхоз тэриллибит.

[[Чурапчы|Чурапчыттан]] арҕаа диэкки "Халыма" суолунан 33 км, Дьокуускайтан[[Дьокуускай]]тан илин диэки 180 км.

1931 сылаахха бастакы оскуола арыллыбыта. А. А. Саввин, М. С. Романов, П. Г. Иванов бастакы сэбиэдиссэйдэринэн үлэлээбиттэр. 1936 сыллахха бэһис, онтон 1937 сыллахха алтыс кылаас арыллыбыт. Сэрии бириэмэтигэр оскуола сабыллыбыт, уонна сэрии кэнниттэн 1954 сыллахха маҥнайгы сүһүөх оскуола арыллыбыт. 1952 сылтан 1957 сыллаахха сэттэ кылаастаах оскуола курдук үлэлээбит. 1964-661964—1966 сылларга аҕыс кылаастаммыт. Кэнники оскуола орто буолбут уонна [[ССРС Государственнай бириэмийэтэ|ССРС Государственнай бириэмийэтин]] лауреата [[Красильников Дмитрий Данилович|Д. Д. Красильников]] аатын сүкпүт.

* Д. Д. Красильников аатынан Мугудай орто оскуолата.

* "Орлёнок" военно-патриотическай кулуубкулууп, араас республиканскай күрэхтэһии призера.

* «Саҕах» социальнай реабилитация центракиинэ.

* [[1920]] сыл [[ахсынньы 25]] күнүгэр төрөөбүтэ :[[Красильников Дмитрий Данилович]] (25.12.1920—06.03.1985) — физик-учуонай.

* [[1941]] сыллаахха төрөөбүтэ :[[Оконешникова Анастасия Петровна]], психология доктора, профессор.

* :[[1956Гуляев Михаил Дмитриевич]] сыл(1956 с. [[тохсунньу 25]] күнүгэрк. төрөөбүтэ [[Гуляев Михаил Дмитриевич]]төрөөбүт) — Саха Республикатын физическай культура уонна спорт министраминиистирэ.

* :Жореева, Татьяна Андреевна — Саха Республикатын культуратын үтүөлээх үлэһитэ, Национальнай библиотека ведущай методиһа.