Таас бас: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
||
1 устуруока:
[[Билэ:CottusGobioSpreadingFins.JPG|thumb|250px]]
'''Таас бас ''' ({{lang-lat|Cottus sibiricus Kessler}}, {{lang-ru|Сибирский подкаменщик}}) — кыра [[балык]]. Сороҕор [[хаахынай|хаахынайы]] кытта буккуйаллар. Өлүөнэ тардыытыгар 10 сыл олорор диэн суруйаллар, Ангарааҕа - 9 сыл.
== Тарҕаныыта ==
Саха сиригэр элбэх өрүстэргэ уонна үрэхтэргэ үөскүүр. Киэҥник ыллахха Хотугу Муустаах байҕалга түһэр өрүстэргэ (Обь, Иртыш, Енисей, Ангара салаалара, Өлүөнэ, Дьааҥы). Дьааҥыттан илин көстүбэт.
== Тас көстүүтэ ==
=== Бөдөҥө ===
Саамай улааппыта Өлүөнэ өрүскэ көстүбүт: уһуна 158 мм, ыйааһына 61,8 г. Үксүн 7 см ууһуннаах, 8 г ыйааыннаах биэстээх балыктар көстөллөр эбит (Гундризер уо.а., 1981; Богданов, 2000).
=== Ойуулааһын ===
Көннөрү таас бастан Сибиир таас баһа маннык уратылардаах: өрөҕөтүн лаапчааннара эмэһэтин үүтүгэр тиийэллэр, ол лаапчааныгар туора хараҥа сурааһыннара суох.
Этэ-сиинэ уһун. Төбөтүн, көхсүн, ойоҕоһун тириитэ хойуу уҥуох инньэлэрдээх. Өҥө бороҥ, кыра хараҥа эбирдэрдээх. Лаапчааннара туора хараҥа сурааһыннардаахтар. Төбөтө саллаҕар, төбөтүн кэтитэ үрдүгүнээҕэр арыый кыра. Айаҕа улахан. Тиистэрэ кыралар. Хараҕа кыра. Көхсүн лаапчааннара силлиһэ сылдьаллар.
== Олохсуйар сирэ ==
Таастаах сирдэри сөбүлүүр. Саас ыыр сиригэр (чычаас, аһылыктаах сиргэ), күһүн кыстыыр сиригэр (дириҥҥэ) көһөр.
== Аһылыга ==
Веснянка, поденка уонна ручейник личинкалара, гаммарида. Улааппыт балык балык ыаматын сиир. Бултуур ньымата - саһа сытан.
== Ууһааһына ==
Өлүөнэҕэ 5-6-с сааһыгар ситэр (Ангарааҕа 4-5 сааһыгар). Искэҕэ 209-614 туорахайдаах. Ыыр кэмэ сааскы халааны уонна муус барыытын кытта сөп түбэһэр. Таас алын өттүгэр ыыр. Атыыра искэхтэрин харабыллыыр эбит<ref>Атлас пресноводных рыб России, 2002</ref>.
== Суолтата ==
Бултаныллыбат көрүҥ. Алыһар уонна бил аһылыгар улахан суолталаах (Богданов, 2000).
== Өссө маны көр ==
| |||