Степанов Платон Афанасьевич – Ламутскай: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
TumatUola (ырытыы | суруйуу)
Ардах18 (ырытыы | суруйуу)
категория
2 устуруока:
'''Степанов Платон Афанасьевич — Ламутскай''' (13.11.1920—25.12.1986) — эбээн поэта уонна суруйааччыта.
== Олоҕун олуктара ==
* [[1920]] сыллаахха [[сэтинньи 13]] күнүгэр Саккырыыр улууһугар төрөөбүтэтөрөөбүт (билигин [[Кэбээйи улууһа]] [[Ламыҥха]] нэһилиэгэ<ref name="ilin">[http://ilin-yakutsk.narod.ru/2010-34/10.htm Исторический, культурологический журнал «Илин», № 3—4 — 2010:Первый эвенский романист]</ref>).
* 1937 сыллаахха Дьокуускайдааҕы педагогическай училищены бүтэрбитэбүтэрбит.
* Өрөспүүбүлүкэ хоту оройуоннарын оскуолаларыгар учууталлаабытаучууталлаабыт.
* 1946 с. — {{comment|ССКП|Сэбиэскэй Сойуус Коммунистическай партията}} чилиэнэ.
* 1962 с. — ССРС суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ.
* [[1986]] сыллаахха [[ахсынньы 25]] күнүгэр олохтон туораабытатуораабыт.
 
== Айар үлэтэ ==
Айымньылара 1939 сылтан бэчээттэнэллэр, эбээн начальнай оскуолатын үөрэҕин кинигэлэригэр киллэриллибиттэрэкиллэриллибиттэр.<br />
Айар үлэтин сүрүн темата — хоту дойду кэрэ айылҕата, дьоно-сэргэтэ. Хоһоонноро музыка доҕуһуолланан эбээн тылынан ылланаллар.
Эбээн поэта Василий Кейметинов — Баргачан куорсуннаах «убайын» уонна учууталын Платон аки диэн ытык аат биэрбит, кини туһунан ахтыыта<ref name="km">[http://sakha.gov.ru/node/16816 Официальный информационный портал Республики Саха (Якутия):Литературная муза Кобяйской земли]</ref>:
{{начало цитаты}}''«Платон Афанасьевич Степанов чахчы норуотун төлкөтүнэн төлкөлөнөн олорон ааспыт киһи буолар. Тыллыын-өстүүн, өйдүүн-санаалыын, оннооҕор күлүүтэ-оонньуута дьиҥнээх эбээн бу сылдьар дэтэр этэ. Былатыаны кытта кэпсэппит киһи аччык сылдьан эмискэ сибиэһэй, сүмэһиннээх эти хабыалыы түспүт курдук санааччы уонна астынааччы — диэн кырдьаҕастар саҥарсалларын өйдүүбүн».''{{конец цитаты|источник=}}
Сахалыы тылынан хас да хоһоон хомуурунньугун бэчээттэппитэ: «Хомурах устун» (1970), «Һээдьэ дьиэрэйэр» (1975), «Күнү батыстым» (1984) о. д. а.<br />
Оҕолорго анаан «Эбээн остуоруйаларын», кэпсээннэр хомуурунньуктарын бэчээттэппитэбэчээттэппит.<br />
Платон Ламутскай эбээн литературатын төрүттээччилэрэ — [[Тарабукин Николай Саввич|Н. Тарабукин]] уонна биллиилээх поэт [[Лебедев Василий Дмитриевич|Василий Лебедев]] — саҕалаабыт үтүө үгэстэрин салҕаабытасалҕаабыт.<br />
Эбээн литературата сайдыытыгар сүҥкэн өҥөлөөх, кини сахпыт дьыалатын эбээн суруйааччылара [[Кривошапкин Андрей Васильевич|Андрей Кривошапкин]], [[Кейметинов Василий Спиридонович - Баргачан |Василий Кейметинов — Баргачан]], Д. Едукин, В. Белолюбская — Аркук, о. д. а. салгыыллар.
 
31 устуруока:
===== Эбээн тылынан =====
* Эвен күнан икэгэн: (Оҕолорго аналлаах хоһооннор). — Л.: Ленингр. Отделение. Учпедгиз, 1960. — 44 с.
* Эвен икэн: (Хоһооннор). — ЯкутскДь.: Кн.Кинигэ изд-вокыһата, 1962. — 80 с.
* Хонҥаччан: Дентур.— ЯкутскДь.: Кн.Кинигэ изд-вокыһата, 1964. — 48 с.
* Онир үкчэнэкэн: (Оҕолорго аналлаах кэпсээннэр). — ЯкутскДь.: Кн.Кинигэ изд-вокыһата, 1965. — 71 с.
* Этикэн хүрэлин. — ЯкутскДь.: Кн.Кинигэ изд-вокыһата, 1970. — 184 с.
* Гянул Осикатал. — ЯкутскДь.: Кн.Кинигэ изд-вокыһата, 1976. — 88 с.
* Эвен икэн:Дентур. — ЯкутскДь.: Кн.Кинигэ изд-вокыһата, 1980. — 288 с.
* Эвен кунан и кэгэн. — Магадан, 1989. — 19 с.
===== Саха тылынан =====
* Хомурах устун: Хоһооннор. Кыра саастаах оҕолорго. / Тылб. Дьячковскай К.Н. — ДьокуускайДь.: Кинигэ изд-вотакыһата, 1970. — 20 с.
* Һээдьэ дьиэрэйэр: Хоһооннор. — ДьокуускайДь.: Кинигэ изд-вотакыһата, 1975. — 63 с.
* Эбээн остуоруйалара. — ДьокуускайДь.: Кинигэ изд-вотакыһата, 1978. — 48 с.
* Күнү батыстым: Хоһооннор. — ДьокуускайДь.: Кинигэ изд-вотакыһата, 1984. — 70 с.
* Сир иччитэ: Роман. — ДьокуускайДь.: Кинигэ изд-вотакыһата, 1987. — 296 с.
* Сырдыкка айан: Ахтыылар, ыстатыйалар, хоһооннор, пьеса. — ДьокуускайДь.: Бичик, 1993. — 160 с.
 
* П. А. Ламутский (Степанов) // Огрызко В. Писатели и литераторы малочисленных народов Севера и Дальнего Востока: Биобиблиограф. Справочник. — М., 1998. — ч.1. —с— с. 385—386
 
== Быһаарыылар ==
52 устуруока:
 
== Сигэлэр ==
* [http://sakhalit.com/node/401 Якутский государственный литературный Музей имени П. А. Ойунского: Степанов Платон Афанасьевич – Ламутский]
* [http://sakha.gov.ru/node/16816 Официальный информационный портал Республики Саха (Якутия): Литературная муза Кобяйской земли]
* [http://ilin-yakutsk.narod.ru/2010-34/10.htm Исторический, культурологический журнал «Илин», № 3—4 — 2010: Первый эвенский романист]
* [http://tosapchan.ucoz.ru/index/0-2 МБОУ "Себян-Кюельская НЭСОШ:Информация о школе]
 
60 устуруока:
[[Категория:1920 сыллаахха төрөөбүттэр]]
[[Категория:Сэтинньи 13 күнүгэр төрөөбүттэр]]
[[Категория:КэбээйигэКэбээйи улууһугар төрөөбүттэр]]
[[Категория:1986 сыллаахха өлбүттэр]]
[[Категория:Ахсынньы 25 күнүгэр өлбүттэр]]
[[Категория:Эбээн поэттара]]
[[Категория:Кэбээйи улууһаУчууталлар]]