Тиэрмин: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
||
1 устуруока:
Инники көрбүт икки араҥабытыттан ураты тыл словарнай састаабыгар термин тыллары араарыахха сөп.
'''Термин''' диэн наука, техника уонна үлэ-идэхайа эмэ тустаах салаатын иһинэн биир чопчу өйдөбүлү бэлиэтиир тыл ааттанар. Холобур, физикаҕа ''эттик,сардаҥа,сырдык,электричество,ампер,ом,вольт,электрон,ядернай,квантовай,'' медицинаҕа ''клиника,диагноз,хирург,терапевт,стенокардит,метастаз,инвазия,синдром,атаксия,анамнез,биопсия,этиология'' диэн тыллар. Ити курдук наука,техника,искусство,үлэ-идэ хас биирдии салааларын аайы үгүс ахсааннаах аналлаах тыллар бааллар.
Термин тыллар наука,техника,искусства өйдөбүллэрин бэлиэтииллэр.Онон суолталарын ис хоһооно научнай,техническэй дакаастабылынан чопчуламмыт уонна национальнай тыл уратыларыттан тутулуга суох интернациональнай буолар. Ол иһин термин тыллар үгүс өттүлэрэ аан дойду үрдүнэн тарҕаныылаахтар. Ити терминнэр бүттүүн лексика тылларын суолталарын ис хоһооно наука дааннайдарын чопчуламмат, тустаах норуот өйдөбүлүгэр олоҕурар, ол иһин үгүс өттүгэр национальнай майгылаах буолар. Терминнэр уратыларынан чинчийиилэринэн итиниэхэ эбии экспрессивнэй-эмоциональнай кырааскалара суоҕун ыйаллар. Ол эрээри итинник кырааска, терминнэргэ эрэ буолбакка, бүттүүн лексика үгүс өттүгэр эмиэ суох буолар.
Суолтарынан төһө да уратылаахтарын иһин термин тыллар бүттүүн лексиканы кытта таарыйсыбат буолбатахтар. Терминология сорох өттө бүттүүн лексикаттан төрүттэнэр. Холобур,бүттүүн тылга киһи-сүөһү миэстэлэрин бэлиэтиир ''төбө, мэйии,сүрэх, быар, тыҥа, куртах, илии,тымыр'' курдук тыллар анатомия терминнэрэ буолаллар. Эбэтэр ''ийэ, аҕа, абаҕа, таай, саҥас, түҥүр, ходоҕой, биллэх, бэргэн, бадьа'' курдук уруурҕаһыы тыллара этнография терминологиятыгар киирэллэр. Ити курдук зоологияҕа, ботаникаҕа, географияҕа уо.д.а. уобаластарга саха бүттүүн тыллара туттуллаллар. Оннук түбэлтэҕэ тыл терминологическай суолталанар. Ол суолтата кини бүттүүн тыллара туттуллар суолтатын кытта сөп түбэсиһиэн да, түбэсиһиэ да суоҕун сөп . Оттон астрономияҕа ''Сир'' диэн тыл суолтата (планета өйдөбүлэ) бүттүүн тылга туттуллар суолтатын кытта сөп түбэспэт. Ол курдук ''уу'' диэн тыл химия терминин быһыытынан суолтатын ис хоһооно бүттүүн тылга өйдөбүлүн кытта биир буолбатах.
Итинтэн бүттүүн тыл тылын терминологическай суолтата бүттүүн лексикаҕа киирэрин эбэтэр киирбэтин быһаарыы соруга тахсар.Онно тыл терминологичкай суолтата бүттүүн тылга төһө туттулларынан көрүлүөхтээх. Холобур, ''Сир'' диэн тыл терминологичекскай суолтата билигин космонавтика практикатынан сибээстээн бүттүүн тылга киэҥник туттуллар, өйдөнөр, онон бүттүүн лексика ылыммыт суолтата буолар.
=== Туһаныллыбыт литэрэтиирэ ===
[[Категория:Лингвистика]]
| |||