Күрэхтэһии: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
||
1 устуруока:
'''Күрэхтэһии''' диэн ким кими туохха эмэ баһыйарын быһаарсыы ааттанар.
Бука бары «Олох олоруу ыарахан» диэн этиини билэбит эрээри ол ыарахаммыт ханна баарын арааран билбэппититтэн аахайбакка сылдьабыт. Олох олоруу ыарахана диэн киһи олоҕун устата хаһан даҕаны аһара баран, аһара туттуо суохтаах, куруук бэйэтин аһара барар санаатын кыатанан, кыана тутта сылдьара ааттанар. Куруук бэйэни туттуна сылдьыы ыарахан, элбэх уустуктардаах, киһи тулуура, туттунар күүһэ хаһан да мөлтөөбөтөҕүнэ эрэ, уһун үйэ тухары кыаллар кыахтаах. Сахалар сүр диэн ааттыыр ураты күүстэрэ аан бастаан киһи туттунар күүһүн быһаарар.
5 устуруока:
Аныгы психологтар аһара кыыһырбыт-абарбыт киһи тугу эмэни эттээтэҕинэ, этин-сиинин күүскэ хамсаттаҕына кыыһырбыта ааһар диэн үөрэҕи туһаналлар. Былыргы саха дьоно «Кыһыйдахха тарбанан биэр» диэн этиилэрэ эмиэ эккэ-сииҥҥэ итинник дьайыыны оҥорор. Урукку кэмҥэ кыһыйбыты-абарбыты күүстээх үлэнэн, мас хайытыытынан таһаарар кыах элбэх эбит буоллаҕына, билигин куорат дьонугар таһырдьа тахсан сүүрүү, эти-сиини дьэгдьитии, дьарыктааһын ордук сөп түбэһэн, туһата улаатыа этэ.
Кыһыйбыты-абарбыты таһаарбакка бэйэҕэ хаайа сылдьыы куһаҕан содулланан тахсара элбэх
Дьон олоххо сайдыыны урутаан ситиһээрилэр куруук күрэхтэһэн, күөн былдьаһан иннилэрин диэки баран иһэллэр. Араас күрэхтэһиилэр бастаан иһэр киһини буларга, таларга көмөлөһөллөрүн тэҥэ, экономика ситиспит ситиһиилэрин эмиэ быһаараллар.
Ханнык баҕарар күрэхтэһии аналлаах быраабыланы тутуһан ыытыллар. Бары күрэхтэһээччилэр ол быраабылалары хайаан да тутуһаллара, халбаҥнаабакка толороллоро ирдэнэр. Күрэхтэһии быраабылаларын оҥорууга киһини эчэппэт, сэрэхтээх буолуу үөрэхтэрэ аан бастаан тутуһуллаллар.
Ханнык баҕарар күрэхтэһии быраабылалара аналлаах хааччахтары аһара барбакка, кытаанахтык тутуһарга бары күрэхтэһээччилэри күһэйэллэр.
Күрэхтэһии быраабылаларыгар уларытыылары, саҥаны киллэрии, ол аата айыыны оҥоруу олус уустук, уһун кэми ылар, бука бары сөбүлэстэхтэринэ биирдэ киирэр, туттуллар кыахтанар. Күрэхтэһээччилэр айыыны оҥорууга олус улахан сэрэхтээх буолуулара итинник дириҥ төрүттээх.
Аһара туттубат буолуу үөрэҕин бары күрэхтэһиилэртэн булан ылыахпытын сөп. Ону тэҥэ спорт маастарыгар диэри үүнэн, сайдыбыт эттээх-сииннээх киһи сиэри таһынан барар ыар буруйу оҥорон хаайыыга түбэһэрэ отой аҕыйаҕын ахтыахпытын наада.
Эти-сиини уһуннук эрчийии аналлаах үөрүйэхтэри үөскэтэн киһи сатаан хамсанар кыаҕын улаатыннарарын тэҥэ, өйүн-санаатын бөҕөргөтөр, тулуурун улаатыннарар.
21 устуруока:
Кыаттарбыт киһи аһара кыйаханан, охсуоланан сыыһа-халты хамсанара, илиитин биэрбэтэ кыайбыт киһини сэниирин, аанньа ахтыбатын көрдөрөрүн курдук, кыайбыт киһи аһара баран үөрэрэ, мээлэнэн ыстаҥалыыра кыаттарбыты кыһытан, кыйахалаан биэрэри биллэрэрин тэҥэ, тулуура суоҕун эмиэ көрдөрөр.
Күрэхтэһиилэртэн саамай судургу быраабылалаахтарынан сүүрүү буолар.
Ханнык баҕарар тустуу көрүҥэ бэйэтигэр сөп түбэһэр ураты быраабылалардаахтар. Онно тутаах көрдөбүлүнэн киһини эчэппэт буолуу киирсэр.
Эдэрдэр хаһан баҕарар илин былдьаһар кыахтаахтар.
Биир-бииргэ киирсии быраабылаларын тутуспатах киһи аата-суола түһэрэ, туттунар күүһэ суоҕа, куһаҕан кэмэлдьилээҕэ биллэн хаалара атыттар сыһыаннарын тосту уларытар кыаҕын билигин да туһаныахпыт этэ. Бэйэлэрин киһилии быһыыларын сүтэрбэтэх дьон, бу киһилии майгына суох киһиттэн сэрэнэр, туоратар буолуулара үөскээһинэ, кини туттунар күүһүн улаатыннарарыгар тириэрдиэн сөп. (1,72).
|