Башкортостан: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
||
39 устуруока:
|
}}
[[
'''Башкортостан Республиката''' ({{lang-ru|Республика Башкортостан}}, {{lang-ba|Башҡортоста́н Респу́бликаһы}}) диэн [[Арассыыйа Федерациятын]] республиката, Арассыыйа Федерациятын [[Арассыыйа Федерациятын субъектара|субъега]], [[Арассыыйа Федерациятын Волга федерал уокуруга|Волга федерал уокуругун]] састаабыгар киирэр.
Киинэ
Кирбиилэhэр [[Татарстан]]ныын, [[Удмуртия]]лыын, [[Пермь кыраайыныын]], [[Свердловскай уобалаhыныын]], [[Челябинскай уобалаhа|Челябинскай]] уонна [[Оренбург уобалаhа|Оренбург]] уобаластарыныын.
50 устуруока:
== Географията ==
Башкортостан соҕуруу [[Урал]]га баар.
* ''Иэнэ'': 143,600
* ''Үрдүкү чыпчаала'': [[Ямантау]] хайа (1,638
* ''Хоту-соҕуруу уhуна'': 550
* ''Илин-арҕаа уhуна'': 430
=== Кэм зоната ===
[[Билэ:RTZ4.png|left|75px]]
Башкортостан [[Екатеринбург кэмэ|Екатеринбург кэм зонатыгар]] (YEKT/YEKST) сытар.
<div style="clear:left"></div>
65 устуруока:
Сүрүн өрүстэр:
* [[Агидел]] (1,430 км)
* [[Караидел]] (918 км)
* [[Сакмара]] (760 км)
* [[Ик]] (571 км)
* [[Дим]] (556 км)
* [[Ай]] (549 км)
* [[Йүрүзэн]] (404 км)
* [[Танып]] (345 км)
* [[Сим]] (239 км)
* [[Нугуш]] (235 км)
* [[Таналык]] (225 км)
* [[Зилим]] (215 км)
* [[Сөн]] (209 км)
=== Күөллэр ===
Республикаҕа 2,700 күөл уонна резервуар баар. Сүрүн күөллэр уонна резервуардар:
* [[Асылыкүл]] (23.5 км²)
* [[Кандрыкүл]] (15.6 км²)
* [[Ургун]] (12.0 км²)
* [[Павловское резервуар]] (120.0 км²)
* [[Нугушское резервуар]] (25.2 км²)
=== Хайалар ===
Республика сиригэр соҕуруу Урал сорох өттө сытар. Үрдүкү хайалар:
* [[Ямантау]] (1,638 м)
* [[Большой Иремел]] (1,582 м)
* [[Малый Иремел]] (1,449 м)
* [[Арвякрязь]] (1,068 м)
* [[Зилмердак]] (909 м)
* [[Алатау]] (845 м)
* [[Юрматау]] (842 м)
=== Сир баайдара ===
Башкортостан Республиката минерал ресурстарынан Арассыыйа Федерациятын биир баай субъега буолар. Башкортостан баай [[ниэп]] хаhаастардаах. Атын сир баайдара: [[айылҕа гааhа]], [[чох]], тимирдээх металлаах [[руда]], [[манган]], [[хромит]], тимир руда, тимирэ суох металлаах уонна метала суох рудалар.
Башкортостан маhынан баай. Ойуурдаах сирин иэнэ 62,000 км².
Элбэх минераал, эмтээх уонна иhэр уу дьүүктэлэрэ бааллар.
=== Климата ===
* ''Сыллааҕы орто температура'': 0
* ''Тохсунньу орто температурата'': −16
* ''От ыйын орто температурата'': +18
<!--*''Average annual [[precipitation (meteorology)|precipitation]]'': no data-->
== Дьоно ==
Республика олохтоохторун ахсаана 4057,3 тыh. к. ([[2009]]). Дьон чиҥэ
=== Омуктар ===
117 устуруока:
{| class="standard"
!Омук ||[[2002 сыл]]
|-
|[[Нууччалар]]|| 1 490 715 (36,3
|-
|[[Башкорттар]]|| 1 221 302 (29,76
|-
|[[Татаардар]]|| 990 702 (24,14
|-
|[[Чуваштар]]|| 117 317 (2,86
|-
|[[Марилар]]|| 105 829 (2,6
|-
|[[Украиннар]]|| 55 249 (1,3
|-
|[[Мордвалар]]|| 26 020 (0,6
|-
|[[Удмурттар]]|| 22 625 (0,6
|-
|[[Беларустар]]|| 17 117 (0,4
|-
|[[Эрмээннэр]]|| 8 784
428 устуруока:
== Экономиката ==
Индустриятын тутаах салаалара
[[Электроэнергетика]] (индустрия оҥоhугун 13
Онтон ураты [[мас таҥастааhына|мас таҥастааhынын]] уонна тутуу материалларын индустриялара бааллар. Индустрия бөдөҥ кииннэрэ
[[Тыа хаhаайыстыбата]]
Эттээх-үүттээх [[сүөһү]], [[чооску]], [[хой]], [[көтөр]], [[сылгы]] уонна [[ыҥырыа]] иитиитэ.
|