Кюсю: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
||
1 устуруока:
{{Нихонго|'''Кю́сю'''<ref>{{Книга:География|с=}}</ref>|九州|Кю:сю:|туруору тылб. «тоҕус провинция»}}
Кюсю арыы уонна [[Хонсү|Хонсю]] арыы ыккардыларыгар [[Симоносекский пролив|Симоносэк силбэһии]] (Каммон силбэһии) сытар, ол аннынан хас да Каммон тоннель хаһыллыбыт (массыына, тимир суол уонна киһи хаамар), ону таһынан силбэһии үрдүнэн күргэлээх ([[Каммон (мост)|Каммон]] күргэтэ).
== Географията ==
Кюсю илин өттүгэр [[Чуумпу океан|Чуумпу Далай]], хотугулуу-илин [[Дьоппуон Иһинээҕи байҕала]], арҕаа — [[Илиҥҥи-Кытай байҕала]] сыталлар.
Кытыла дэлби бысталаммыт ньуурдаах (или44и кытылыттан ураты). Хайа сир (дэхси сирдэр арҕаа уонна хотугулуу-арҕаа эрэ көстөллөр). Хотугулуу-арҕаа — үрдүгэ суох хайалар уонна мырааннар (үрдүктэрэ 1055 м диэри), соҕуруулуу-илин — орто үрдүктээх хайалардаах. Чыпчаала — Кудзю диэн умуллубут вулкан (1788 м). Хайалара сүнньүнэн вулкан төрүттээх боруодаттан тураллар, граниттан уонна сланецтан. Арыыга биир Япония саамай элбэхтик хамсыыр вулкаана — Асо баар (1592 м); ону тэҥэ куруук хамсыыр вулкааннар Кирисима, Сакурадзима. Элбэх итии уу дьүүктэтэтэ баар (ордук биллибиттэрэ — Бэппу куорат аттынааҕы арыы илин өттө уонна Асо вулкан таһыгар Кюсю үөһүгэр. Арыыга таас чох элбэх (ордук улахан таас чох дьапталаммыт сирдэрэ — Тикуго, Миикэ, Хидзэн). Кюсю арыы сир хамсыырынан кутталлаах сирдэр ахсааннарыгар киирэр.
Килиимэтэ субтропик, муссоннаах. Сөҥүүтэ сылга 3000 мм диэри (элбэхтик сайынын). Тохсунньутун орто температуурата хайаҕа 0 °C, кытылга 10 °C диэри, от ыйынааҕы орто температуурата — хайаҕа 15 °C, кытылга 26 °C. Кыһынын муссон кэмигэр температуурата биллэрдик хамсыыр; тайфун элбэхтик буолар. Кюсю аттынан икки сылаас сүүрээн ааһар — Куросио уонна Цусима.
Өрүстэрэ элбэх, түргэн сүүрүктээх, онон гидростанция тутарга табыгастаах. Арыы саамай уһун өрүһэ — Тикуго. Флоратыгар үрдүгүттэн тутулуктаах курдааһын чуолкайдык көстөр. Алын ярус (850 м диэри) үүнээйилэрэ — камелия, магнолия; үөһэ бэс, криптомерия үүнэр. Үрдүк хайа эниэлэригэр от уонна сэппэрээк үүнэллэр. Соҕуруу өттүгэр — тропик муссон ойуурдара, пальма уонна папоротник бииһин уустара баһылыыллар.
<center class="">
{| cellpadding="2" cellspacing="0" class="floatcenter" style="float: center; text-align:center; border: solid 1px grey; margin-left: 16px"
| colspan="2" style="font-size: smaller" |{{Карта Кюсю}}
| |||