Параллелограмм: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
|||
1 устуруока:
<br />
== <h2>Параллелограмм</h2> ==
Бикипиэдьийэттэн матырыйаала
[[Билэ:Параллелограмм.svg|мини|
'''Параллелограмм''' (был. грек. παραλληλόγραμμον, παράλληλος - сэргэ барар уонна γραμμή - сурааhын) - бу түөрт-муннук, утары сытар өттүлэрэ бэйэ-бэйэлэригэр пааранан сэргэлэһэллэр, ол аата сэргэ көнө сурааһыннарга сыталлар. Чааһынай түбэлтэннэн параллелограм киэнэ буолар - көнө муннук, квадрат уонна ромб.
<br />
== Свойствота ==
10 устуруока ⟶ 19:
* Параллелограмм диагоналлара быһыта охсуһаллар, уонна быһа охсуһар чоптор икки гына араар
* Диагоналлар быһа охсуһар чоптор параллелограмм симметрия киинэ буолар
* Параллелограмм диагоналынан икки
* Параллелограмм орто сурааһыннара диагоналлар быһа охсуһар чоптор быһа охсуһаллар. Ити чопко параллелограмм икки диагонала уонна икки орто сурааһына тэҥ
*чаастарга арахсаллар. * Параллелограмм тождествота: параллелограмм диагоналларын квадраттарын суумата тэҥнэһэр быысаһа сытар өттулэрин икки гыммыт квадраттарын суумаларыгар:
*Холобур а - AB өттү уһуна, b - BC өттү уһуна, d [[Билэ:Противоположные углы параллелограмма.svg|мини|229x229пкс|Параллелограмм утары таары сытар муннуктара тэннэр, онтон быысаһа сытар муннуктар суумата 180]]
== Параллелограмм бэлиэлэрэ ==
Параллелограмм түөрт муннук ABCD буолар, мантан биир эмит тутаах туолар буоллаҕына: <A = <C, <B = <D
#Түөрт муннука бэйэ бэйэтигэр быһа охсуһат икки утары-таары сытар өттулэрэ тэн уонна сэргэ барар буоллаҕына.
#Утары-таары сытар муннуктара пааранан тэннэр:
#Түөрт муннука бэйэ бэйэтигэр быһа охсуһат икки утары-таары сытар өттүлэрэ пааранан тэҥ: AB = CD, BC = DA.
#Икки утары-таары сытар өттулэрэ пааранан сэргэлэһэллэр: AB || CD, BC || DA.
#Диагоналлар тэн чааска арахсаллар быһа охсуһар чопко: AO = OC, BO = OD.
#Чугас сытар муннуктар суумалара 180°.
#Лоппоҕор түөрт муннук утары таары сытар өттулэрин ортолорун ырааҕын суумата кини полупериметрыгар тэн.
#Диагоналлар квадраттарын суумата тэннэһэр лоппоҕор түөрт муннук өттүлэрин квадраттарын сууматыгар.
== Параллелограмм иэнэ ==
Бу формулалар параллелограммна эрэ тутталлар.
Параллелограм иэнэ тэннэһэр уһуну олоҕко төгуллээбиккэ.
S = ah, ханна a - өттү, h - a өттүгэ уһуну тардылыбыкка.
Параллелограм иэнэ тэннэһэр икки быысаһа сытар өттулэрин муннук синусугар төгүллээбиккэ.
S = a b sin(C),
ханна a уонна b - параллелограмм өттүлэрэ, С - ити икки өттү икки ардыгар сытар муннук.
| |||