Былатыан Ойуунускай: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
тыл үөрүйэҕэр кыра алҕаһы, этиигэ тыл бэрээдэгин көннөрдүм |
||
26 устуруока:
'''Платон Алексеевич Ойуунускай (Слепцов)''' (11.11.1893—31.10.1939) — саха сэбиэскэй литературатын төрүттээбит суруйааччы, Саха судаарыстыбаннаһын тэрийсибит, XX үйэ саҥатыгар олох-дьаһах чыҥха уларыйыытын оҥорсубут уһулуччулаах политическэй диэйэтэл, лингвист-учуонай, наука салайааччыта.
[[1893]] сыл [[сэтинньи 11]] күнүгэр [[Боотур Уус улууһа|Боотур Уус улууһугар]]<ref>Билиҥҥинэн [[Таатта улууһа]].</ref> [[Чөркөөх]] сэлиэнньэҕэ дьадаҥы дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүт'. 14 саастааҕар оскуолаҕа киирбит'. Ону бүтэрэн баран Дьокуускайга көспүт, учуутал семинариятыгар үөрэммит'.
[[1917]] с. бастакы айымньытын «Үлэһит ырыата» хоһоону суруйбута. 1919 с. аатырбыт «Син биир буолбаат?» диэн [[Аммосов Максим Кирович|Максим Аммосов]]ка анаммыт хоһоонун суруйбута. 1922 с. Саха АССР {{comment|совнарком|Совет народных комиссаров}}ун Бэрэссэдээтэлинэн аныыллар. Онтон {{comment|ЦИК|Центральный исполнительный комитет}} бэрэстээтэлинэн үлэлиир. [[1935]] с. Национальностар Институттарыгар лингвистика билимин
Платон Алексеевич олоҕун бүтүннүүтүн төрөөбүт дойдута - Саха АССР сайдыытыгар анаабыта.
П. А. Ойуунускай дэгиттэр талааннаах суруйааччы этэ. Ол курдук бэйэтин кэмигэр революционнай поэт быһыытынан киэҥник биллибитэ, саха биир бастакы кэпсээнньитэ, сэһэнньитэ этэ, хас да драманы суруйбута, атын омук суруйааччыларын айымньыларын сахалыы тылбаастаабыта. 1921 с. "Интернационалы" сахалыы тылбаастаабыта. Кини бастыҥ хоһоонноро — норуот уоһуттан түспэт ырыалар. Саха хоһоонугар уларытыыны киллэрбитэ: силлабо-тоническай системаны олохтообута. "Кыһыл Ойуун" драматическай поэманы М.Горькай уһулуччулаах айымньынан сыаналаабыта. Фольклор матырыйаалларыгар олоҕуран «Улуу Кудаҥса» философскай сэһэни, «Кыһыл Ойуун» олоҥхо-тойугу, «Дьулуруйар Ньургун Боотур», «Туналыйбыт ньуурдаах Туйаарыма Куо» олоҥхолору айбыта. Саха сирин суруйааччыларын союһун бастакы бэрэстээтэлэ этэ.
Норуот айымньытын баһааҕырдар кэмҥэ, бары күүһүн-күдэҕин ууран, "Дьулуруйар Ньургун Боотур" олоҥхону дьулуурдаахтык суруйан хаалларбыта. Бу олоҥхону нууччалыы В.Державин тылбаастаан, П.А.Ойуунускай аатынан Саха Республикатын государственнай бириэмийэтин ылбыта.
Ойуунускай сахалартан биир бастакынан В.И.Ленин обраһын айбыта. [[1939|1937]] с. сымыйанан буруйданан репрессияламмыта. Хаайыыга сытан [[1939]] сыл [[алтынньы 31]] күнүгэр Дьокуускай түрмэтигэр өлбүтэ.
▲[[1939]] с. сымыйанан буруйданан репрессияламмыта. Хаайыыга сытан [[1939]] сыл [[алтынньы 31]] күнүгэр Дьокуускай түрмэтигэр өлбүтэ. Кинигэлэрин боппуттара, аатын ааттаммат оҥоро сатаабыттара. Көмүллүбүт сирэ чопчу булулла илик.
[[1955]] с. алтынньы 15 күнүгэр үтүө аата сөргүтүллүбүтэ.
| |||