Эргис Георгий Иустинович: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
"Гермогенов Георгий Устинович - Эргис" диэн хос суруллан хаалбыт ыстатыйаттан көһөрүү |
||
1 устуруока:
{{Холбуурга|2014-07-23|Гермогенов Георгий Устинович - Эргис}}
[[Билэ:Эргис.png|200px|thumb|right|Эргис — Гермогенов Георгий Устинович]]
'''Эргис (Гермогенов) Георгий Иустинович''' (03.04.1908—09.06.1968) — Саха фольклориһа, лингвист, этнограф, философ; филология
Г. У. Эргис отутус сыллар ортолоруттан И. Д. Новгородов салалтатынан фольклорнай комиссия чилиэнинэн ананыаҕыттан фольклору хомуйууну уонна үөрэтиини кэрэхсээн барбыта. Аан бастаан 1934 с. аатырбыт олоҥхоһут И. И. Бурнашев-Тоҥ Суорун «Сылгы уола Дыырай Бэргэн» олоҥхотун суруйбута. Олоҥхо тиэкистэрин ийэ олоҥхоһуттартан анаан суруйууга маҥнайгы холонуулартан биирдэстэрэ. Фольклорист кэлин 1944 с. Тоҥ Суорун «Ырыа-тойук» диэн бэртээхэй кинигэтин бэлэмнээн таһаарбыта. Бу кэмтэн ыла Георгий Устинович фольклорист буоларга идэтийэн дьарыктанан барбыта.
11 устуруока:
[[1948]] с. филология наукатын хандьыдаата буолбут. Сахалар олоххо сыһыаннарын үөрэппит.
== Олоҕун олуктара ==
* [[1908]] с. [[муус устар 3]] күнүгэр Саха АССР [[Хаҥалас улууһа|Хаҥалас улууһун]] Эргис нэһилиэгэр төрөөбүтэ.
* Казаан педагогическай институтугар, ССРС НА иһинэн ыытыллар аспирантураҕа бэлэмниир кууруска үөрэммитэ.
* 1928—1931 сс. — [[Дьокуускай]] куорат оскуолаларыгар саха тылын учуутала.
* 1931—1933 сс. — Саха АССР {{comment|ЦИК|Центральный исполнительный комитет}} иһинэн тэриллибит алфавит Комитетыгар секретарынан үлэлиир.
* 1939—1941 сс. — [[Киев]] куоракка УССР НА фольклор уонна этнография Институтeгар аспирантура курстарыгар үөрэнэр.
* [[Аҕа дойду Улуу сэриитэ|Аҕа Дойду Улуу сэриитин]] сылларыгар Дьокуускайдааҕы педагогическай Институтка ассистент.
* 1943 сылтан Эргис олоҕун науканы кытта ыкса ситимниир — тыл, литература уонна искусство Институтeгар ситиһиилээхтик үлэлиир. Институт фольклорнай экспедициятын тэрийэн, саха фольклорун матырыйаалын хомуйар.
* 1947 с. «Дьулуруйар Ньургун Боотур» олонхону икки тылынан тылбаастаан күн сирин көрдөрөр. Эргискэ, бу сүҥкэн үлэтин бэлиэтээн, учуонай аатын — филология билимнэрин кандидатын — иҥэрэллэр.
* 1968 сыллаахха бэс ыйын 9 күнүгэр олохтон туораабыта.
== Айар-чинчийэр үлэтэ ==
22 устуруока ⟶ 32:
Үсүһүнэн, Г.У.Эргис саха фольклорун жанрдарын сиһилии научнайдык үөрэтиини сүрүн сорук быһыытынан туруорбута. Бэйэтэ «Очерки по якутскому фольклору» диэн бэртээхэй үлэни суруйан хаалларбытын үөрэнээччилэрэ Н.В.Емельянов, И.Е.Ефремов ситэрэн-хоторон туспа кинигэнэн таһаарбыттара.
Г.У.Эргис үлэтин салҕааччыларынан, үөрэнээччилэринэн филологическай наука доктордара Н.В.Емельянов, В.Т.Петров, филологическай наука кандидата С.П.Ойунская, фольклористар П.Е.Ефремов, П.Н.Дмитриев буолаллар. Эргис оскуолатын утумнааччыларынан үһүс сүһүөх фольклористар [[Илларионов Василий Васильевич|В.В.Илларионов]], С.Д.Мухоплева, В.М.Никифоров, Ю.Н.Дьяконова ааттарын анаан ааттыахха сөп.
== Сүрүн үлэлэрэ ==
* «''Спутник якутского фольклориста''» (Якутск, 1945).
* «''Нюргун Боотур Стремительный''». Текст К. Г. Оросина (Якутск, 1947).
* «''25 лет изучения якутского фольклора''» (Докл. на первой научной сессии Якутской базы АН СССР. — Якутск, 1948).
* «''Якутский фольклор о Великой Отечественной войне''» (Докл. на второй научной сессии ЯФ СО АН СССР. — Вып. 1: История и филология. — Якутск, 1954).
* «''Исторические рассказы и предания якутов: Тексты и переводы''» (В 2 ч. — М.-Л., 1960).
* «''Якутские сказки''» (В 2 т. — Якутск, 1964—1967).
* Разделы о фольклоре в «''Очерках истории якутской советской литературы''» и «''Истории Якутской АССР''». (Т. II — М., 1957), частично главы IX, XVII и XXIII.
* Учебник «''Грамматика якутского языка. Синтаксис''» XVII класс (Якутск, 1942, 1947 и 1966; в соавт. с П. П. Барашковым).
* «''Очерки по якутскому фольклору''». Работу подготовили к печати Н. В. Емельянов, П. Е. Ефремов, вышла в свет благодаря усилиям его учеников и коллег.
* «''Самоучитель якутского языка''» (в соавторстве с И. Д. Моруо). (В 2 ч. — Якутиздат, 1930, 1931).
== Ылыллыбыт сирэ ==
30 устуруока ⟶ 53:
== Сигэлэр ==
* Илларионова Т.В. [http://www.olonkho.info/sah/index.php/%D0%98%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B0_%D0%A2.%D0%92._%D0%93.%D0%A3._%D0%AD%D1%80%D0%B3%D0%B8%D1%81_%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D2%95%D1%83%D0%BD_%D0%BE%D0%BB%D1%83%D0%BA%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0 Г.У. Эргис олоҕун олуктара]
* [http://igi.ysn.ru/spravochnik.pdf Биобиблиографический справочник]
* В. Пестерев. История Якутии в лицах. — Якутск: «Бичик», 2001. — 464 с. — ISBN 5-7696-1606-7
* [http://biblio.xangalas.ru/index.php?option=com_content&view=article&id=16:3&catid=14:h&Itemid=36 Хангаласская Централизованная Библиотечная Система:Гермогенов Георгий Устинович – Эргис]
{{Bio-stub}}
[[Категория:Дьон алпаабытынан]]
[[Категория:1908 сыллаахха төрөөбүттэр]]
[[Категория:Муус устар 3 күнүгэр төрөөбүттэр]]
[[Категория:Хаҥалас улууһугар төрөөбүттэр]]
[[Категория:1968 сыллаахха өлбүттэр]]
[[Категория:Бэс ыйын 9 күнүгэр өлбүттэр]]
[[Категория:Тыл үөрэхтээхтэрэ]]
[[Категория:Чинчийээччилэр]]
[[Категория:Саха учуонайдара]]
[[Категория:Саха биллиилээх дьоно]]
| |||