Балаҕан ыйын 12: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
||
4 устуруока:
== Түбэлтэлэр ==
* [[Б.Э.И. 490]] — Марафон кыргыһыытыгар [[Афины]] сэриитэ байҕал кытылыгар түспүт [[Ираан|Персия]] сэриитин кыайбыт. Кыргыһыы кэнниттэн грек буойуна Фидиппид Марафон куоратыттан Афиныга диэри сүүрэн тиийбит, кыайыы туһунан илдьит аҕалан «Өрөгөйдөөҥ! Биһиги кыайдыбыт» диэбит уонна өлөн түспүт. Бу номоҕу кэриэстээн [[1896]] сыллаахтан ыла [[Олимпия оонньуулара|Олимпия оонньууларыгар]] 42,2 км усталаах марафон дистанциятыгар сүүрүү ыытыллар.
* [[1683]] — [[Вена]] кыргыһыытыгар [[Европа]] [[Христианство|христианскай]] дойдуларын холбоһуктаах сэриитэ улахан [[Осмаан Импиэрийэтэ|Осмаан]] сэриитин кыайбыттар. Осмааннар [[Австрия]] киин куоратын Венаны осадалаан ылан эрдэхтэринэ [[Польша]] уонна [[Германия]] холбоһуктаах сэриилэрэ кэлэн куораты быыһаабыт. Кыргыһыы муҥутуур тыҥааһыныгар аатырбыт Польша кынаттаах гусардара Ян Собесский хоруол баһылыктаах атака оҥорбуттар. Мантан ыла Осмаан импиэрийэтэ Европа дойдуларын сэриилээн ылыыта тохтообут.
* [[1933]] — [[Венгрия]] учуонайа Лео Сцилард [[Лондон|Лондоҥҥа]] уулуссаны туораан иһэн ядернай субурҕа (цепной) реакцияны таайбыт. Бу арыйыыны туһанан сотору атомнай бомбаны айбыттара.
| |||