Албыннаама: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Тупсарыы |
Тупсарыы |
||
1 устуруока:
'''Албыннаама''' диэн сымыйалаама, ону-маны була сатаан дьону бутуйума диэн этэр сахалар үөрэхтэрэ.
Оҕо кыра, саҥа улаатан эрдэҕинэ улахан киһи, төрөппүттэрэ эппиттэрин барытын ыраас мууска ылынар, ийэ уонна аҕа бэйэлэрин үөрэхтэрин, этиилэрин хардарыта хатылаан, чиҥэтэн, дьиппинитэн биэрдэхтэринэ, хайаан да маннык буолуохтаах диэн халбаҥнаабат чахчынан ылынар, итэҕэйэр. Оҕо бу үөрэҕэ быһалыы ийэ кутугар уурулларынан, иҥэринэн, үйэтин тухары биллибэккэ эрэ дьайа, оҥорор быһыытын хонтуруоллуу сылдьар.
Оҕону кыра, билбэт, өйө-санаата өссө ситэ илик диэн албыннааччылар олус улахан куһаҕаны оҥороллор. Оҕо албыны итэҕэйэн, ылынан кэбиһэн баран кэнники ол санаатын, хайы-үйэҕэ үөскээбит үгэһин уларытара олус уустугуран тахсыан, кэлин сыыһа үөрэппит дьону бэйэлэрин букатын итэҕэйбэт, эппиттэрин ылыммат буолар.
7 устуруока:
Оҕону сымыйалаабакка, албыннаабакка кыра эрдэҕинэ үөрэтиллэр. Оҕону хаһан да албыннаама, киниэхэ сымыйалаама, баары баарынан кэпсээ, төһө кыаҕа тиийэринэн өйдүөҕэ уонна эйигин бэйэтэ хаһан да албынныа суоҕа.
Сымыйа, албын, халлаантан ылан байар, ыһар-тоҕор туһунан остуоруйалары кэпсээн оҕо өйүн-санаатын буккуйума, аны олору дьиҥнээхтик итэҕэйэн баайы-малы ыскайдааччы, бэлэми, «халлаантан түһэри» кэтэһээччи киһи буола
Сымыйа, албын, бары барыта хантан эрэ аптаабыт курдук баар буолан хааларын итэҕэйэ үөрэммит оҕо улааттаҕына, өйө-санаата туруга суох буолар. Аптаах остуоруйаларга бары барыта олус түргэнник, этэн баран эҕирийиэх иннинэ баар буола охсоро, оҕо санаатыгар туох барыта олус түргэнник оҥорулларын курдук өйү-санааны иҥэрэн кэбистэҕинэ кини олоҕор эмиэ тиэтэйэр, тугу эмэ оҥороору гыннаҕына ыксыыр, тулуйбат киһиэхэ кубулуйар.
43 устуруока:
Төрөппүттэр оҕолорун, баар-суох эрэллэрин, туйах хатарааччыларын "айыы үчүгэй", олору элбэхтик оҥор диэн аһара барар өйгө-санааҕа үөрэтэннэр, сыыһа-халты туттунууга, быстах быһыыга үтүрүйэллэр.
Тыл үөрэхтээхтэрэ айыы диэн тылы үчүгэй эрэ оҥороору аһара баран, сымыйаларын сабынаарылар хас да тыһыынча сыллаахтан улуу ойууннар чочуйан оҥорбут сахабыт тылыгар, нууччалары үтүктэн саҥа «аньыы» диэн ханна да суох тылы булан, куһаҕаны араарабыт диэн ааттаан дьоҥҥо тарҕата сатыыллар. Бу саҥа, урут суох
Билигин суруга-бичигэ суох хараҥа үйэлэр ааспыттара. Урутаан түһэн, урут этэн элбэх дьону албынныы сылдьыы уһуннук барбат. «Суруллубут сууйуллубат» диэн этии кырдьык хаһан баҕарар тахсан кэлэрин биллэрэр. Сахалар албын-көлдьүн быһыылар былыргыттан баалларын билэллэрин уонна олор хойутаан да буоллар арыллалларын «Арыы үрдүгэр уу дагдайбат, кырдьык үрдүгэр сымыйа ыттыбат» диэн этиилэрэ бигэргэтэр.
| |||