Айыыны оҥорума: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Төрөппүттэр кэлэр көлүөнэлэрин өйдөрө-санаалара туруктаах, тулуурдаах, бэйэлэрэ үлэни-хамнаһы кыайар-хотор буола улаатыахтарын баҕарар буоллахтарынабаҕаран кыра эрдэҕиттэн этин-сиинин эрчийэн, өйүн-санаатын, ийэ кутун үчүгэй үгэстэргэ үөрэтэн биэриэхтээхтэр. Кыра оҕону иитиигэ уонна үөрэтиигэ аҥардастыы тылынан этии эбэтэр кинигэттэн ааҕан биэрии оҕоҕо ситэ тиийбэтин, этин-сиинин эрчийиигэ, үгэстэргэ үөрэтиигэ көрдөрөн, үтүгүннэрэн, батыһыннаран биэрии хайаан да эрэйиллэр.

2. Оҕо улаатан салгын кута сайдан, үөрэҕи-билиини ылынан, үгэстэри үөрэтэн тугу оҥороро туох сабыдыаллаах буолансабыдыалланан тахсарын билэр буола улааттаҕына: «Сиэри кэһимэ» эбэтэр «Киһи быһыытын аһара барыма» диэн хааччахтар өйө-санаата аһара барбатын хааччыйаллар.

Аан маҥнай оҕо кыра эрдэҕинэ бары билиитин-көрүүтүн, ханнык тылынан саҥарарын, тугу сатыырын барытын ийэтин, төрөппүттэрин, иитэр дьонун үтүктэн, онтун хос-хос хатылаан өйүгэр-санаатыгар иҥэринэн иһэр. Аан маҥнай тугу, хайдах оҥоро үөрэммитэ соннук үгэс буолан өйүгэр-санаатыгар, ийэ кутугар олус дириҥник иҥэн иһэр. Кыра эрдэҕиттэн «Куһаҕаны оҥорума» диэн хааччахха үөрэммит оҕо тугу эмэ оҥороору гыннаҕына хайаан да аан маҥнай толкуйдуурга, бу оҥорор быһыыта туох содуллаах буоларынсодулланарын быһаарарга, урукку иҥэриммит өйдөбүлүгэр тэҥнээн көрөргө, онтон биирдэ саҥаны оҥорорго үөрэнэр.

Куһаҕаны оҥоруу оҕо өйүгэр-санаатыгар ордук боростуой уонна дөбөҥ, ордук таттарыылаах, ону-маны тоҕуу, ыһыы, алдьатыы улахан өйү-санааны эрэйбэттэр, ол иһин оҕо түргэнник олору оҥорорго урут бастаан үөрэнэ охсор. Ол иһин «Куһаҕаны оҥорума» диэн үөрэтии оҕоҕо хайаан да наада уонна уруттаан иһэриһэрэ буолуохтаахтабыллар. Оҕо кыратыгар тугу оҥорорун кыайан быһааран билбэт эрдэҕинэ улахан дьон көрөн-истэн үөрэтэллэрэ эрэ туһалыыр. «Yүнэ, тэһиинэ суох барбыт» оҕоттон киһилии киһи тахсыбат. Ол аата дьону кытта тапсан, олоҕу олорууга аналлаах хааччахтары, сокуоннары тутуһар буолуугатутуһарга оҕо кыра эрдэҕиттэн үөрэннэҕинэ эрэ табыллар.