Сахалыы таба суруйуу сиэрэ: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
64 устуруока:
=== Аат тыл ===
22. Тыл олоҕо '''х''' дорҕоонунан бүтэр буоллаҕына, ааттарга эбиллэр -чыт (-сыт) сыһыарыы '''ч''' буукубаттан саҕаланан суруллар, холобур: оһохчут, туһахчыт, куобахчыт; оттон тыл
Мантан туорууллар: ынахсыт, табахсыт, чабырҕахсыт уонна өлүөхсүт, буолуохсут диэн курдук тыллар.
23. '''л, р, с, т''' дорҕооннорунан бүтэр ааттарга -чыт (-дьыт) сыһыарыы эбиллиитигэр тыл олоҕун бүтүү дорҕоонноро кубулуйбаттар, холобур: мас-масчыт, күөс-күөсчүт, от-отчут, эт-этчит, суол-суолдьут, хайыһар-хайыһардьыт, сүгэһэр-сүгэһэрдьит.
24. '''-мньы''' эбэтэр '''-мдьы''' сыһыарыынан үөскүүр баһымньы-баһымдьы, кыһамньы-кыһамдьы, өһүөмньү-өһүөмдьү курдук аат '''нь''' буукубалаах суруллар: баһымньы, кыһамньы, өһүөмньү.
25. '''-н''' дорҕоонунан бүтэр ааттарга эбиллэр элбэх ахсаан сыһыарыыга '''-лар''' хоһуласпыт '''нн''' дорҕоонноох суруллар, холобур: сэһэн-сэһэннэр, аан-ааннар, отон-отоннор (ойууттар, чилиэттэр, устудьуоттар буолбат).
Мантан туорууллар: тойоттор, хотуттар, барахсаттар, эмээхситтэр, улахаттар курдук тыллар.
26. '''-р''' дорҕоонунан бүтэр ааттарга эбиллэр элбэх ахсаан сыһыарыыта '''-дар''' көрүҥнээх суруллар, холобур: оонньуур-ооннъуурдар, сыыр-сыырдар, солуур - солуурдар.
Мантан туорууллар: дьахтар-дьахталлар, оҕонньор-
27. -рт сэргэстэһиитинэн бүтэр тыл олоҕор түһүк сыһыарыыта эбиллэригэр '''т''' дорҕоон маннык уларыйар: түөрт-түөрдү-түөртэн-түөркэ, күөрт-күөрдү-күөртэн-күөркэ, кыырт-кыырды-кыыртан-кыырка.
28. Аһаҕас дорҕоонунан бүтэр аат олоҕор эбиллэр туттуу түһүк сыһыарыыта соҕотох н буукубалаах суруллар, холобур: салаанан, сүөһүнэн, быанан, буукубанан.
29. Аһаҕас дорҕоонунан бүтэр аат олоҕор тэҥнии түһүк сыһыарыыта -т буукубалаах суруллар, холобур: тыы-тыытааҕар, оҕо-оҕотооҕор, киһи-киһитээҕэр (тыылааҕар, оҕолооҕор, киһилээҕэр буолбат).
30. Тыл олоҕун тиһэх '''-п, -к, -х, -с''' дорҕоонноро аһаҕас дорҕоонунан саҕаланар сыһыарыы эбиллэригэр ханыылыы -б, -г, -ҕ, һ дорҕооннорго кубулуйаллар, холобур: сап-сабы, балык-балыгы, талах-талаҕы, сулус-сулуһу.
31. Тыл олоҕун тиһэх бүтэй дорҕоонноро дьүөрэлэһэн уларыйыылара сурукка маннык бэлиэтэнэр:
а) бүтүү '''–н''' дорҕоон '''-ҥ''', '''-м''' буолар, холобур: аан-ааҥҥа-ааммыт; түөн-түөҥҥэ-түөммүт.
б) бүтүү '''-т''' дорҕоон '''-к''', '''-п''' буолар, холобур: ат-акка-аппыт; хатат-хатакка-хатаппыт, суорат-суоракка-суораппыт.
=== Туохтуур ===
| |||