Ирбэт тоҥ: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
к robot Adding: ar:طبقة جليدية |
к robot Adding: lv:Mūžīgais sasalums; cosmetic changes |
||
4 устуруока:
'''Ирбэт тоҥ''' эбэтэр ''криолитозона'' сорҕото, сайын ситэ ууллубат тоҥ буор. Сиргэ 35 мөл км² иэннээх сиргэ тарҕанар, [[Аляска]], [[Канада]], [[Азия]], [[Эуропа]] хотугулуу өртүлэрэ, [[Хоту океан]] арыылара.
'''Ирбэт тоҥ''' тарҕаныыта — сир хаҕын үөһээ өртүн температурата өр кэмҥэ (2 - 3 тыһыынча сыл) 0° үрдүк тахсыбат. Ирбэт тоҥҥо
Ирбэт тоҥ сир уопсай кураанах сир иэниттэн 25% ылар. [[Аустралия|Аустралияҕа]] уонна [[Африка|Африкаҕа]] эрэ суох. Улахан аҥара кэнники мууһуруу эпоха удьуора уонна билигин бытааннык ирэн эрэр. Ирбэт тоҥҥо [[айылҕа гааһа]] үөскүөн сөп.
10 устуруока:
Ирбэт тоҥу маҥнай чинчийбиттэринэн буолаллар нуучча XVII үйэтээҕи [[Сибиир|Сибиири]] сэриилээн ылааччылар. Нуучча ыраахтааҕытыгар суруктарыгар сайын буор икки эрэ миэтир ирэр дииллэр этэ.
Ирбэт тоҥу наука өртүнэн үөрэтиини ''Сумгин М.И.'' 1927 сыллаахха саҕалаабыта. <ref>Сумгин М. Вечная мерзлота почвы в пределах СССР. Владивосток, 1927</ref>.
[[Арассыыйа]] сирин 65% - ирбэт тоҥ. [[Сибиир|Сибииргэ]] уонна [[Уһук Илин]] хоту өртүгэр киэҥник тарҕаммыт. Саха сирэ барыта ирбэт тоҥ зонатыгар сытар. [[Бүлүү]] өрүс баһын диэкки дьириҥэ 1370 м., Итини 1982 сыл олунньутугар быһаарбыттара.
48 устуруока:
[[ja:永久凍土]]
[[lt:Amžinasis įšalas]]
[[lv:Mūžīgais sasalums]]
[[nl:Permafrost]]
[[nn:Permafrost]]
| |||