Киин процессор: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
к Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:Q5300
Көннөрүү туһунан суруллубатах
3 устуруока:
'''Киин процессор''' (''Central Processing Unit, CPU'') диэн [[көмпүүтэр]] ааҕан суоттууругар аналлаах тэрил. Сүрүннээн кремний олоҕор миллиардынан анал технологиянан үүннэрэллибит [[транзистор|транзистордартан]] (аныгы [[транзистор]] кээмэйэ 45 нм) турар. CPU үксэ туспа кыра чип гына оҥоhуллаллар. Ол иhин кинилэр [[микропроцессор]] диэн ааттаналлар.
Процессордар өйгө тутар тэрилгэ баар программаны толороллор, ол иһин процессар сайалар ыйыылар толорор массыына.
Процессор сүрүн туттулар характеристикалара үлэлиир түргэнэ, туһанар электричествата, оҥорумтуота, литографическай процеһа уонна архитектурата буолар.<ref>[https://1soft-download.com/1511-kak-razognat-processor.html Көмпүүтэр процеһын принцибэ]</ref>
 
Сүнньүнэн киин процессорнай оҥоһук уустук компьютернай программалары толорорго аналлаах логическай массыыналар классиктарын суруйбута. Ол кэмҥэ компьютернай процесстар функцияларыгар сөп түбэһиннэрэн сөп түбэһэр буолан, компьютернай процесстар бэйэлэрэ туспа компьютерга көһөрүллүбүттэрэ. Компьютернай системаҕа тардыллан термин 1960- с сс. Оҥоһук, архитектура уонна процесстары олоххо киллэрии оччоттон хаста да уларыйан, ол гынан баран, кинилэр сүрүн толоруулара урукку курдук хаалбыт.
 
ЦПУ сүрүн характеристикатынан буолаллар: тактовай чааһа, оҥорон таһаарыы, энергияны туһаныы, оҥорон таһаарыы нуормата (микропроцессордарга) уонна архитектура.
 
Эрдэтээҥи ЦП- лар бэйэтин төрүтүгэр уһулуччулаах састааптаах чаастарын курдук оҥоһуллубуттара. Кэлин биир эбэтэр хас да кыараҕас анал программалары толорорго аналлаах процесс оҥоһуута ыарахан ньыматтан, компьютеры оҥорооччулар элбэх целевой процессорнай тэрили оҥорорго көспүттэрэ. Компьютернай комплектары стандартааһыҥҥа көстүү полупроводник элеменнэрин, мейнфреймердары уонна мини- компьютердары күүстээх эпохатыгар үөскээбитэ, оттон интегральнай схемалар кэлбиттэриттэн өссө киэҥник биллибитэ. Микросхеманы тэрийии СЫАЛА- соруга өссө элбииригэр сөп түбэһэр. Стандарт уонна миниатюризм процесстар күннээҕи олохторугар олоҕурбут цифровой тэрили дириҥ иэйиилээхтик киллэрбиттэрэ. Билиҥҥи процесстар компьютер курдук үрдүк технологиялаах тэриллиилэргэ эрэ буолбакка, автомассыынаҕа, калькуляторга, мобильнай төлөпүөнүнэн уонна оҕо оонньууругар эмиэ булуохтарын сөп. Үксүгэр микроконтролердары, онно суоттуур тэриллэри таһынан, кристаллга эбии компоненнары (программалар уонна дааннайдар өйдөбүнньүктэрин, интерфейстары, портары, табаардары уо. д. А.) туруораллар. Аныгы суоттуур кыахтар персональнай эбээннэр процесстарын кытта тэҥнээтэххэ, үгүстэр көрдөрүүлэрин биллэрдик куоһараллар.
 
== Быһаарыылар ==
[[Категория:Көмпүүтэр]]