Ауэзов Мухтар Омарханович

Мухтар Омарханович Ауэзов — сэбиэскэй кэмнээҕи казах омук улуу суруйааччыта, драматура, учуонайа, педагога.

Мухтар Омарханович Ауэзов 1897 сыллаахха балаҕан ыйын 28 күнүгэр Семипалатинскай уобаласка, билиҥҥинэн Абай оройуонугар күн сирин көрбүтэ. М.Ауэзов 1961 сыллаахха бэс ыйын 27 күнүгэр 63 сааһыгар бу олохтон барбыта. Революция дьалхааннаах сылларыгар М.Ауэзов Киргизия өрөспүүбүлүкэтин киин ситэриилээх кэмитиэтигэр эппиэттиир сэкирэтээринэн үлэлээбитэ. Гражданскай сэрии кэмигэр Колчагы утары сэриигэ кыттыбыта.

Мухтар Ауэзов 1959 сылтан Ленин бириэмийэтин, 1949 сыллаахтан Сталин бириэмийэтин бастакы истиэпэннээх наҕараадалар  лауреаттара. 1946 сылтан Казахскай ССР А.Н. академига, уһулуччу чулуу өйдөөх, дэгиттэр сатабыллаах уопсастыбаннай диэйэтэл.

1980 сыллаахха балаҕан ыйыгар Казахскай ССР – га Саха литературатын күннэригэр биһиги суруйааччыларбытын кытта көрсүһүүгэ кыттыбытын туһунан Иван Федосеев «Көрсүһүүлэр уонна санаалар» диэн ыстатыйатыттан билэбит. Алма-Атаҕа икки күннээх истиҥ көрсүһүү кэмигэр  саха суруйааччыларын Суорун Омоллоону. Иннокентий Эртюковы, Николай Габышевы, Иван Федосеевы. Алексей Михайловы, Гавриил Колесовы, Иван Егоровы арыаллаан илдьэ сылдьыбыттар, Джамбул куораты кытта билиһиннэрбиттэр. Онно туох ханнык иннинэ В.И.Ленин памятнигар, Албан Аат мемориалыгар веноктары уурбуттар, кыраайы үөрэтэр музейга сылдьыбыттар

Джезказганскай уобаласка  С.Т.Руфов – салайааччы, Н.Е.Мординов – Амма Аччыгыйа, В.С.Соловьев – Болот Боотур, Л.Попов, А.Сыромятникова, С.Тимофеев, Н.Босиков , С.Шевков, арыалдьыттар Казахскай ССР Суруйааччыларын сойууһун бырабылыанньатын сэкирэтээрэ Б.Тлегенев уонна поэтесса А.Бахтыгереева сылдьыбыттар.

Бөлөхтөр уобаластартан төннөн баран Алма-Ататтан сэттэ аҥар көстөөх сиргэ, Джамбул олорбут дьиэтигэр – литературнай-мемориальнай музейга уонна кини мавзолейыгар тахса сырыттылар, онно делегацияны улуу акын сиэнэ, Казахскай ССР культуратын үтүөлэээх үлэһитэ, акын Алимкул Джамбулов домбраҕа доҕуһуоллаан ырыанан эҕэрдэлээтэ, итини тэҥэ Алма-Атаҕа М.Ауэзов аатынан академическай театры , искусство государственнай музейын, Казахстан норуотун хаһаайыстыбаларын ситиһиилэрин быыстапкатын, Мухтар Ауэзов уонна Сабит Муканов музей дьиэлэрин көрүү-истии буолла.

Мухтар Ауэзов айар үлэтин уһулуччулаах ситиһиитинэн аатырбыт Абай Кунанбаев туһунан «Абай суола» диэн арамаана буолар. Мухтар Ауэзов сырдык мөссүөнэ, кини инникини өтө көрүүтэ, норуотун туһугар олорбут чаҕылхай олоҕо, айар үлэтэ умнуллубат, кэнчээри ыччат кини аатын, айар үлэтин кэриэстиир, сүгүрүйэр, киэн туттар.

Туһаныллыбыт литература

1.     Иван Федосеев. Көрсүһүүлэр уонна санаалар. Хотугу сулус. 1981.

2.      Кынаттаах Тулпар дойдутугар. Хотугу сулус 1981.

3.      Интернет ситимиттэн