Бабаранова Евдокия Николаевна

Бабаранова Евдокия Николаевна — Саха Өрөспүүбүлүкэтин Үөрэҕириитин туйгуна, «Барҕарыы» пуонда стипендиата, Учууталлар учууталлара, СӨ Бэрэсидьиэнин Граанын хаһаайката, СӨ Учууталларын XI сийиэстэрин дэлэгээтэ, Хоро нэһилиэгин Бочуоттаах олохтооҕо,Үөһээ Бүлүү улууһун Бочуоттаах учуутала, «За вклад в развитие физической культуры РС (Я)» бэлиэ знагынан наҕараадаламмыта.

Олоҕун олуктара

1953 с. ахсынньы ый 5 күнүгэрҮөһээ Бүлүү улууһун Оҥхой нэһилиэгэр төрөөбүтэ. 1969 с. Хоро аҕыс кылаастаах оскуолатын бүтэрэн баран, учуутал буолар баҕаттан, Бүлүүтээҕи педагогическай училищеҕа үөрэнэ киирбитэ. 1973 с. начальнай кылаас учуутала идэтин ылан Верхоянскай улууһун Элгэс аҕыс кылаастаах оскуолатыгар ананан тиийэн иитэр-үөрэтэр үлэтин саҕалаабыта. Биир сыл үлэлээн баран дойдутугар Далыр орто оскуолатыгар физкультура учууталынан үлэлии кэлбитэ.

Үлэтэ-хамнаһа

1978 сылтан Хоро орто оскуолатыгар саха тылын уонна литературатын учууталынан үлэлиир. Бэйэтин профессиональнай таһымын үрдэтээри, үлэлии-үлэлии, 1982 с. СГУ-ну кэтэхтэн үөрэнэн бүтэрбитэ.

Төрөөбүт тылга тапталы иҥэрбит бастакы учуутала Калинник Титович Николаев, Бүлүүгэ саха тылын үөрэппит Василий Иванович Санников курдук уһулуччулаах учууталларга үөрэммит буолан, туох баар билиитин-көрүүтүн, сатабылын үөрэтэр оҕолоругар тиэрдэргэ кыһанар.

Евдокия Николаевна уруоктарыгар норуот тылынан уус-уран айымньытын бастыҥ холобур быһыытынан туттар. Ити сыллартан саҕалаан олоҥхону киэҥник уонна дириҥник үөрэтиини саҕалаабыта. Ол түмүгэр «Оскуолаҕа олоҥхону үөрэтии» диэн 5-11 кылаастарга анал куурус программатын оҥостон үлэлиир. Араас таһымнаах конференцияларга, ааҕыыларга олоҥхо туһунан бэйэтин санаатын үллэстэр. Ол курдук «Олоҥхоҕо ханыы тыллар», «Олоҥхоҕо дьиэни-уоту ойуулааһын», «Олоҥхоҕо өҥ бэриллиитэ» о.д.а. сонун өрүттээх дакылааттары үөрэтэр оҕолоругар суруйтарбыта.
Улууска, өрүс хаҥас биэрэгэр сытар оскуолаларга, үлэлиир саха тылын уонна литературатын учууталларын үлэтин сүрүннүүр, кинилэргэ анаан семинардары, аһаҕас уруоктары тэрийэн ыытар.

Уруогу таһынан үлэҕэ ааспыт үйэ 80-с сылларыттан саҕалаан кыраайы үөрэтиигэ оҕолору көҕүлээн чинчийэр үлэнэн дьарыктыыр. Оскуолаҕа аан бастакынан саҕаламмыт хамсааһын билигин дириҥ силистэннэ-мутуктанна, бэйэтэ туспа научнай-методическай базаланна. 2005 с. «Ыллык» научнай-чинчийэр лааҕыры тэрийэн ситиһиилээхтик үлэлиир. Евдокия Николаевна бэлэмнээбит оҕолоро улууска, региоҥҥа, республикаҕа ыытыллар научнай конференцияларга ситиһиилээхтик кытталлар. Монголияҕа тиийэ тахса сылдьыбыттара.Үрэнээччилэр анаарар, ырытар, тэҥниир үөрүйэхтэрин сайыннарар, түмүктэри оҥостон наукаҕа бастакы хардыыларын оҥороллоругар ахсаабат кыһамньытын уурар.

Оскуолаҕа «Алаас симэҕэ» ансаамбыл хайа күн тэриллиэҕиттэн ыла (1991) оҕолору фольклорга уһуйар. Улуус уһуйааннарын кытта ыкса ситимнээхтик үлэлиир. «Саха оҕото буоларбынан киэн туттабын» диэн принциби уһуйар оҕолоругар күнү-түүнү аахсыбакка иҥэрэр.

Училищеҕа үөрэнэр кэмнэриттэн спорду өрө тутар. Кэргэннии Абрамовтар тус холобурдарын суолдьут сулус оҥостон билигин да спордунан утумнаахтык дьарыктанар.Үөрэммит училищетын, үлэлээбит улуустарын чиэһин көмүскээн республикаҕа, Дальнай Восток зонатыгар тиийэ күрэхтэспитэ. Билигин спорт ветерана, ахсаабат пропагандиһа.
Евдокия Николаевна үтүө холобурун батыһан отуттан тахса оҕо саха тылын уонна литературатын учуууталын идэтин баһылаан республика араас муннуктарыгар айымньылаахтык үлэлии-хамсыы сылдьаллар.