Гипноз

Гипноз уопсай ɵйдөбʏлэ.

Гипноз диэн тыл Гипнос диэн греческэй утуйуу таҥаратын аатанан наукаҕа киирбитэ. Наукаҕа, ʏксʏн гипноз туhунан кинигэлэргэ, гипноз туhунан суруйуу буолла да, гипноhу ʏɵрэппит икки французскай оскуолалар тустарынан суруйан бараллар. Дьоҥҥо хайдах эрэ Шарко иннигэр ким да гипноһунан дьарыктамматаҕын курдук өйдөбүл үөскээн хаалар. Биллэн турар, Шарко гипноһу туттууну үөрэттэҕэ, сөптөөх систиэмэни оҥордоҕо дии. Дьиҥэр, хас биирдии норуот олоххо гипноһу- абы- хомуһуну туттууну былыр-былыргаттан билэр уонна онно дбоҕурдаах дьоннордооҕо. Гипноз диэн тыл «утуйуу» диэн өйдөбулгэ сылдьара арыый тутах. Абы-хомуһуну туттууну аҥардас дьону утутуу быһыытынан сыаналааһын эмиэ тутах өйдөбүл буолар. ϴскөтүн И.П Павлов гипноһу мэйии сорох чаастарын утуйуутун курдук быһаарар уонна онно тылынан дьайыыны сүрүн күүс курдук өйдөтор буоллаҕына, билиҥҥи кэи гипнолога В.Л. Райков гипноһу киһи этэ-хаана, өйө-санаата саамай үрдүк таһымнаах салайыллыы туругар киириитин курдук быьаарар.

Норуокка гипноһу үксүн киһини утутуу, кини этигэр-хааныгар, өйүгэр-санаатыгар ол утутуу түмүгэр тылынан дьайыыны оҥорон эмтээһин курдук өйдөбүл баар. Гипноз диэн сахалыы өйдөбүлэ ап-хомуьун диэн буолар. Ап-хомуһун «утутуу» диэнтэн лаппа улахан өйдөбүллээх көстүү. Абы-хомуьуну туттар дьонунан сахаларга ойууттар буолаллар. Ол эрээри ойуун барыта итинник дьоҕурдаах буолбат.

Гипнозтаах ойууттар.

Ойуун турукка киириитин гипноз туругунан, өйдөбүлүнэн быһаарыы тутах. Гипноз бары көрүҥнэрин наукаҕа пассивнай көруҥҥэ тутан быьаараллар. Холобур, гипнозка киллэриллибит да, бэйэтэ да киирбит киьи үксүн атын киһи биэрбит сорудахтарын толорор, эбэтэр ханнык эрэ тус бэйэтэ да киирбит киһи үксүн атын киһи биэрбит сорудахтарын оҥорор. Маннык турукка киирбит анал сорудахтарын оҥорор. Маннык турукка киирбит эбэтэр киллэриллибит киһи үксүн хараҕын симэ сылдьар. Урут, гипноз туругун аҥардас утутуу курдук өйдөөһун, ол аата мэйии сарыытын ханнык эрэ чааьа туормастанан ылыытын курдук быһаарар кэмҥэ, ити пассивнай гипноһу туттуу үөскээбитэ. Ити ньыма эмтээһиҥҥэ кырдьык туһалаах. Гипнотизер бэйэтин этиитинэн дьон этин-хаанын, өйүн-санаатын салайыыта элбэх тубэлтэҕэ туһалаах буолуон сөптөөҕө.

Эмчит ойууҥҥа-үтүө эйгэлээх араас күүсстэр, сиэмэх ойууҥҥа эбии ап-хомуһун күүһун курдук буолан кэлэр. Аар Айыылар көмөлөрө атын эйгэлээх, үрдүк таһымнаах буолар. Онон өссө чуолкайдаан эттэххэ, ойуун туттар хомуһуна наукаҕа киирбит гипноз эйгэтиттэн быдан үрдүкү турар уонна быдан күүстээх. Санаа уонна тыл күүстэрин туттууга гипнотизер ойууҥҥа баһыйтарбат буолуон сөп. Ол эрээри гипнотизер бэйэтэ ойуун буолбатах буоллаҕына, ойуун оҥорор дьиктилэрин оҥорор кыаҕа суоҕа чуолкай. Ол ити урут этиллибитин курдук, атын эйгэ күүстэрин сабыдыалынан быһаарыллар.

Улахан аптаах-хомуһуннаах-гипнозтаах ойууттарынан К.П. Семенов-Куонаан ойуун, А.Д. Павлова- Алыһардаах, Г.Г Герасимов-Бадыл, К.И. Чириков, Н.А. Васильев, Николай Протасов о.д.а.

Гипноз араас ньыымалара:

Ыарыһахтары биир бииргэ эмтээһин.
Санаанан гипнозтаан эмтээһин.
Ыраахтан гипноһунан эмтээһин.
Маассабай сеанстары ыытан уопсай эмтээһин, чэгиэрдии.
Ойууннааһыҥҥа гипноһу туһаныы.
Оҕолору эмтээһин.
Гипноз көмөтүнэн дьоҥҥо психологическай көмөлөрү оҥоруу. Араас коррекция.
Гипноһунан спортсменнары бэлэмнээһин, күүһүрдүү.
Гипноз көмөтүнэн артыыстары бэлэмнээһин, оруолга, турукка киирэргэ үөрэтии.
Гипноһу киһи туругун, имиджин, тас көстүүтүн, көрүҥүн тупсарыыга туһаныы.
Гипноһу сценаҕа, артыыстааһыҥҥа туттуу.
Гипноз сеансын ыытан дьону уруккуга «төнүннэрэн», умнуллубут араас түгэни чуолкайдааһын,быһаарыы.
Гипноһу дьон эйгэтин быһаарарга туттуу. Норуокка олох ыарахаттарыттан үөскуур араас күүрүүнү, хабырсыйыыны устарга туттуу. Обществоҕа туһаны оҥорууга туттуу.
Гипноһу арыгыны, табаҕы, наркоманияны эмтээһиҥҥэ туһаныы.
иһиэхэ абы-хомуһуну сайыннарыыга туттуу, о.д.а.

Гипноһунан эмтэниллэр ыарыылар.

Гипноһунан эмтээһин, өскөтүн сатыыр, үрдүк профессионализмнаах киһи эмтиир буоллаҕына, куттала уонна уортута суоҕунан үчүгэй. Ньиэрбэ сатарыйыытын кытта сибээстээх ыарыылар гипноһунан олус бэркэ эмтэнэллэр. Киһи олоххо уонна бэйэтигэр эрилин сүтэриитэ, куттана сылдьар буолан хаалыыта, оҕо тэллэххэ ииктээһинэ, кэлэҕэйдээһинэ, төрөппүт, атын дьон куһаҕан сыһыаннарыттан ньиэрбэтэ сатарыйыыта эмиэ үчүгэйдик үтүөрэллэр. Мантан да атын ыарыылары эмтиэххэ сөп. Тирии сорох бааһа, дэҥ-оһол содуллара, эмтээтэххэ, үчүгэйдик ааһааччылар.

Гипноз содула:

Төбө ыарыыта, сэниэ сүтүүтэ.
Утуктааһын.
Сүрэх көбөр. Хаан баттааһына бутуллар. Соһуйуу.
Кутаныы.
Араас түүл көстөр.
ϴй мөлтүүр уо.д.а.

Гипнотизер алҕастара:

Гипноз туругуттан эмискэ соһутан таһаарыы. Арааһа, гипнотизер уһугуннарыам суоҕа диэн эбэтэр түргэнник уһугуннартаан бириэмэни сүүйээри итинник соһуталаан эмискэ уһугуннартыыр бадахтаах.
Гипноз туругар киллэрэн туран эмтээһиҥҥэ илиинэн, сыыһа тыллары туттуу, сыыһа саҥарыы.
Гипноз туругар киллэрэн туран эмтээһиҥҥэ илиинэн, сыыһа пастары, хамсаныылалары, дьайыылары оҥоруу. Ол аата, гипнотизер илиинэн эмтээһин ньымаларын, массааһы, рефлексотерапияны билбэт буолуута.
Гипнотерапевт гипноз стадияларын, ол аата таһымнарын билбэтиттэн тахсар алҕастара.
Сахалыы көстөр уонна көстүбэт эйгэлэри ситимнээн эмтээһини билбэт, сатаабат буолуу.
Гипнотерапияны судургутук өйдөөһүн.

Гипноһу ситэ үөрэппэтэх, үчүгэйдик ис хоһоонун билбэт, киһи психологиятын дириҥник чинчийбэтэх киһи сеанстары оҥороругар сыыһалары оҥоруон сөп. Ол биллэн турар, сорох өттугэр ыарыһахха мэһэйдэри үөскэппит буолааччы. Дьэ итинник дьон сыыһаларыттан тахсан гипноһу буортулаах диэн уопсай өйдөөһүн сыыһа. Гипноз буортута суох. Буортулаахтар гипноз сеансын сыыһа ыытар дьон. Саха ойууна гипноһу анаан-минээн туттубатын быһыытынан дьоҥҥо, эмтэнээччигэ буортуну аҕалбат. Сыыһа тыллары туттуу, эмтэнээччигэ өйдөммөт этиилэри кыбытыы ойуун да, гипнотизер да сүрүн алҕастара буолуон сөп. Онтон хайаан да сэрэниллиэхтээх.

Туһаныллыбыт литература

"Сахалыы эмтээһин кута-сүрэ" 2-с эбиилээх таһаарыы. 2011с. В.А.Кондаков. стр 79-80, 90, 101-105
"Ойуунааһын эйгэтин кистэлэҥнэрэ" маҥнайгы чааһа. Ойуун эмтиир ньымалара. 1998с В.А.Кондаков. стр 45-46
"Ойуунааһын эйгэтин кистэлэҥнэрэ" иккис чааһа. Ойууннааһын эзотерика уонна оккультизм өйдөбүллэринэн. 1999с В.А.Кондаков. стр 87-88.