Дьэллэҥэ
Дьэллэҥэ (Дьэллэҥэ чолбон, нууч. Венера) диэн Күнтэн иккис планета. Эргийэр иитэ 224.7 күн. Түүҥҥү халлааҥҥа сандааран көстөр. Чолбон Cирдиҥи чолбоннор ахсааннарыгар киирэр.
.jpg) Чолбон дьиҥ өҥө |
||||||||||
Designations
| ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Adjective | Venusian or (rarely) Cytherean, Venerean | |||||||||
Эргийэр иитэ
| ||||||||||
| Epoch J2000 | ||||||||||
| Aphelion | 108 942 109 km 0.728 231 28 AU |
|||||||||
| Perihelion | 107 476 259 km 0.718 432 70 AU |
|||||||||
| Semi-major axis | 108 208 930 km 0.723 332 AU |
|||||||||
| Eccentricity | 0.006 8 | |||||||||
| Orbital period | 224.700 69 day 0.615 197 0 yr |
|||||||||
| Synodic period | 583.92 days[1] | |||||||||
| Average orbital speed | 35.02 km/s | |||||||||
| Inclination | 3.394 71° 3.86° to Sun's equator |
|||||||||
| Longitude of ascending node | 76.670 69° | |||||||||
| Argument of perihelion | 54.852 29° | |||||||||
| Satellites | None | |||||||||
Физика кээмэйдэрэ
| ||||||||||
| Mean radius | 6 051.8 ± 1.0 km[2] 0.949 9 Earths |
|||||||||
| Flattening | < 0.000 2[2] | |||||||||
| Surface area | 4.60Халыып:E km² 0.902 Earths |
|||||||||
| Volume | 9.38Халыып:E km³ 0.857 Earths |
|||||||||
| Mass | 4.868 5Халыып:E kg 0.815 Earths |
|||||||||
| Mean density | 5.204 g/cm³ | |||||||||
| Equatorial surface gravity | 8.87 m/s2 0.904 g |
|||||||||
| Escape velocity | 10.46 km/s | |||||||||
| Sidereal rotation period |
243.018 5 day | |||||||||
| Equatorial rotation velocity | 6.52 km/h | |||||||||
| Axial tilt | 177.3°[1] | |||||||||
| North pole right ascension | 18 h 11 min 2 s 272.76°[3] |
|||||||||
| North pole declination | 67.16° | |||||||||
| Albedo | 0.65[1] | |||||||||
| Surface temp. Kelvin Celsius |
| |||||||||
| Apparent magnitude | up to -4.6[1] | |||||||||
| Angular diameter | 9.7" — 66.0"[1] | |||||||||
Атмосферата
| ||||||||||
| Surface pressure | 9.3 MPa | |||||||||
| Composition | ~96.5% Carbon dioxide ~3.5% Nitrogen 0.015% Sulfur dioxide 0.007% Argon 0.002% Water vapor 0.001 7% Carbon monoxide 0.001 2% Helium 0.000 7% Neon trace Carbonyl sulfide trace Hydrogen chloride trace Hydrogen fluoride |
|||||||||
.svg){kind=small}
Венера сир группатыгар киирэр планета буолар, тоҕо диэтэххэ кини кытаанах таас ньуурдаах, ис күн систиэмэтин атын планета курдук. Астрономнарга тыһыынчанан сыл Венераны билэллэр. Былыргы римляннар "таптал уонна кэрэ таҥара" диэн ааттаммыттара.
Венера-ыйтан ураты, түүҥҥү халлааҥҥа саамай чаҕылхай буолар. Кинини сороҕор сарсыардааҥы сулус эбэтэр киэһээҥи сулус диэн ааттыыллар, күн тахсыан аҕай иннинэ илэ хараҕынан көрөргө чэпчэкитик көстөр. Атын кэмҥэ күн киириитин кэнниттэн тута көрүөххэ сөп. Венера сиргэ планетаттан ордук чугас.
Венераҕа ардыгар планетаны-сир эдьиийин ааттыыллар, тоҕо диэтэххэ кинилэр кээмэйдэринэн уонна гравитацияларынан олус майгыннаһаллар. Атын планеталар олус араас. Венера салгына диоксид углеродаттан турар халлааныгар сернай кислоталаах былыттардаах.
Халыҥ атмосфераттан сылтаан ньууру көрөр уустук. Сүүрбэ биирис үйэҕэ диэри үгүс дьон онно олох буолуон сөп дии санаабыттар. Венера ньуурунгар сиртэн халлаан баттааһына 92 төгүл күүстээх. Венераҕа спутниктара суох. Венера атын былааннарынан бэйэтин тула эргийиитэ атын өрүтүгэр эргийэр.
Кинини сороҕор "сир өһүөннээх игирэ аҥаара"диэн ааттыыллар.
Быһаарыылар
уларыт- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Цитата сыыһата: Сыыһа
<ref>тиэк (тег);nssdcдиэн хос быһаарыыларга аналлаах тиэкис суох - ↑ 2,0 2,1 Seidelmann, P. Kenneth; Archinal, B. A.; A’hearn, M. F.; et.al. (2007). «Report of the IAU/IAGWorking Group on cartographic coordinates and rotational elements: 2006». Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy 90: 155–180. DOI:10.1007/s10569-007-9072-y. Проверено 2007-08-28.
- ↑ Report on the IAU/IAG Working Group on cartographic coordinates and rotational elements of the planets and satellites. International Astronomical Union (2000). Тургутулунна 12 Муус устар 2007.
- ↑ Venus: Facts & Figures (html). NASA. Тургутулунна 12 Муус устар 2007.
- ↑ Space Topics: Compare the Planets: Mercury, Venus, Earth, The Moon, and Mars. Planetary Society. Тургутулунна 12 Муус устар 2007. Төрүт сириттэн архыыптанна 2 Балаҕан ыйын 2006.