Идиолект

Саҥарар майгы (идиолект) — биир киһи саҥарар ураты майгыта. Киһи ханнык тылы-өһү туттара, этиитигэр тыл бэрээдэгэ, күөмэйин кылын оонньуута барыта саҥарар майгыта буолар. Хас биирдии киһи бэйэтэ саҥарар майгылаах. Биир киһи саҥарар майгыта бүттүүн дьиэ-кэргэн саҥарар тылыгар (эколект) кубулуйуон сөп.

Михаил Петрович Алексеев-Дапсы саҥарарыгар киирии тыл дорҕоонун сахатытан саҥарар. Литэрэтиирэлии нуорба буолбут тылы сыыһа диэтэҕинэ, бэйэтэ сөптөөх дии санаабытынан саҥарар. Холобур: баһаам → баһаан, бэлэм → бэлэн, кырдьык → кирдик, тухары → туххары, тиий → тий, сирэй → сырай, чэпчэки → сэпчэки, буукуба → бууккуба, кумааҕы → кумаахы, дэйбиир → дөйбүүр, тэлэбиисэр → тэлэбисиэр, ачыстаат → ачастаат, банаар → манаар, нуучча → ньуучча. Уонна маннык туттуу сөптөөҕүн быһаарар, туоһулуур. Аны мурун й-а дорҕоону саҥарар, суруйар даҕаны: иньэ, аньах, мэньии, куньаас…

Тылын бэрээдэгэ сороҕор уларыйар. Кыбытык тылы этии бүтүүтүгэр көһөрөр. Холобур: «Ньууччатытыыга сүгүрүйэр учуонайдар элбэхтэр, биллэн турар», «Биһирэм тыл» биэрииттэн.

Йода маастар саҥата үксэ инверсия. Этиитин аайы оннук саҥарар. «Галактика сүрүн тылынан» саҥардаҕына Йода тыл бэрээдэгин инверсиялаан саҥарар («толоруу-туохтуур-туһаан» диэн бэрээдэги туттар, OVS). «Дьиэдэй төннүүтүттэн» маннык этиитин холобурдуохха сөп: «900 сааскар тиийдэххинэ, эмиэ кырдьаҕас дьүһүннэниэҥ эн».

Маннык саҥарар уратытыгар олоҕуран «Йода усулуобуйата» диэн бырагыраамалааһын ньымата айыллыбыта. Бу ньыма уларыйар кэриҥ уонна уларыйар кэриҥ көрдөрүүтүн бэрээдэгин уларытар.