Инфляция

Инфляция диэн мал уонна сервис сыаналарын үрдээhинэ, харчы сыаната аччааhына, хайа эрэ кэм кэрдииhин устата. Ол аата сыана үрдээбитин кэннэ, тэҥ харчы суумматыгар аҕыйах мал уонна сервис кэлэр буолар.

Аан дойдутааҕы инфляция таhыма. 2019.

Рынок экономикатыгар инфляция аһаҕас форманан — сыана үрдээһинэ көстөр. Экономикаҕа инфляция намтааһыныгар инфляция баттаабыт форманы атыылаһыан сөп: сыана үрдээбэт, ол эрээри табаарынай дефицит үөскээн тахсар.

Инфляция уһун, туруктаах процесс сыананы араастаан үрдээһиниттэн (холобур, үп- харчы реформатыттан эбэтэр политическай событиелартан) уратыта суох буолуохтаах. Инфляция экономикаҕа сыана үрдээһинин, тоҕо диэтэххэ, биирдиилээн табаардар уонна өҥөлөр сыаналара үрдүөн, намтатыллыан эбэтэр уларыйыыта суох хаалыан сөп. Сыана уопсай таһымын, ол эбэтэр ВВП дефициттэрин дефициттэрэ улахан суолталаах.

Төттөрүтүн, сыана уопсай таһымын намтатыы (отрицательный РОСТО), үгэс курдук сезон характерынан буолар. Холобур, бурдугу хомуйуу кэнниттэн бурдук сыаната эмиэ намтыыр. Аныгы экономикаҕа уһун дефляция аҕыйахтык көстөр. Уһун дефляция холобурунан (сылга -1% сиригэр- уотугар) номнуо үс уонунан сылларга буолбут Япония экономиката сулууспалыан сөп.

Инфляция сабыдыалын сыаналааһын

Инфляция үчүгэй да, куһаҕан да процесстарга куһаҕан сабыдыаллаах буолуон сөп.

Инфляция сыананы номинальнай үрдэтии суотугар эрэ буолбакка, сыана үрдээһинин кэтэһии инникитин табаары атыылааччыларга улахан сабыдыалы үөскэтэр.

Инфляция дьиҥнээх харчы ордугун державателинэн төлүүр государство дьиҥнээх нолуогун быһыытынан көрүллүөн сөп, тоҕо диэтэххэ, харчы капитала инфляция кэмигэр сыаналанар. Үп- харчы мунньуллуута, көннөрү баан бырыһыана инфляция таһымыттан намыһах буоллаҕына, экономика уйгута намыһах. Государство нолуок тиһигэр инфляцияттан эбии дохуоту ылыан сөп.

Толорута суох дьарыктаах буолуу экономикатыгар инфляция мөлтөөн, нэһилиэнньэ дьиҥнээх дохуоттара аҕыйаан, өссө күүскэ үлэлииллэригэр күһэйэр.

Америка экономиһа, 1976 сыл экономикатыгар Нобелевскай бириэмийэ лауреата Милтон Фридман саныыр: «Инфляция-сокуону биһирээһиҥҥэ наадыйбат нолуок биир формата".

Экономистар, ордук кКчДл ейнсанциялар кыра (сыылучей) уонна инфляция туруктаах буолуутугар үчүгэй өрүттэр эмиэ бааллар диэн сабаҕалыыллар. Кредит ылбыт предпринимателлэр иэстэрин чэпчэкитик төлүүллэр уонна сыана үрдээһинин чэпчэтэрин кэтэһэллэр. «Кубоктарыгар» бэйэлэрин харчыларын харыстыыр дьон бааннарга харыстыылларын, хайдах эрэ степеннээх хаһаайыстыбалартан харыстыылларын быһаараллар. Ити производствоҕа капитальнай угууну көҕүлээһиҥҥэ тириэрдэр.