Кемаль, Яшар

Яшар Кемаль(тур. Yasar Kemal) дьиҥнээх аата Кемаль Садык Гёкчели(тур. Kemal Sadik Gokceli;1923 с.алтынньы 6 күнүгэр, Турцияҕа Адан вилайетыгар, Хемите-Гёкчели дэриэбинэҕэ төрөөбүт - 2015 с.олунньу 28 күнүгэр Турцияҕа, Стамбулга өлбүт) - Турция реалист-прозаига, поэта уонна быраабы көмүскээччитэ. Курд омуктан төрүттээх.l Аан дойду сэриититтэн быыһанаары, Ван куораттан куотан Турция соҕуруу өттүгэр олохсуйбутдьиэ кэргэнтэн төрүттээх. Оҕо сааһыгар оһолтон уҥа хараҕын сүтэрбит. Уонна, биэс саастааҕар Курбан-байрамҥа аҕата сиэртибэ барааны астыы турдаҕына, мэчиэккэ, аҕата ииппит уола кэлэн аҕатын өлөрбүтүн туоһута буолбута, ньиэрбэтигэр охсон, хас да сыл саҥарарыгар эрэйдэнэр буоларыгар тириэрдибит. Дэриэбинэ оскуолатыгар үөрэнэ 9 саастааҕар биирдэ барбыт. Орто үөрэҕи Кадрилга бүтэрбит. Эдэр сааһыгар ону-маны таһааччынан, онтон, хлопок уонна ириис пиэримэтин үлэһитинэн, тракториһынан, баай пиэрмэрдэр бас билэр үрэхтэрин учаастагын харабылынан үлэлээбит. 1941-1942 сс.дэриэбинэ оскуолатыгар учууталынан, кэлин, бибилэтиэкэр көмөлөһөөччүтүнэн үлэлээбит. Түмүгэр, биир дойдулаахтара, Стамбул университетыгар үөрэнэригэр харчы хомуйан биэрбиттэр. Университеты бүтэрэн баран журналиһынан үлэлээбит. Кэнники, суруйааччы буолбут. 1939 сылтан айымньылара бэчээккэ тахсар буолбуттар. 1944 с.бастакы кэпсээнэ "Грязнаяистория" (тур. Pis Hikaye)киэҥ эйгэҕэ тахсыбыт.1955 с.бастакы арамаана "Тощий Мемед"(тур. Ince Memed) бэчээккэ тахсыбыт. Элбэх төгүл литэрэтиирэҕэ Нобелевскай бириэмийэ хандьытаата буолбутунан, ону кытта, тутулуга суох Курдистаны олохтооһун уонна Турцияҕа гражданскай уопсастыбаны тэрийээһин актыыбынай кыттыылааҕа буоларынан биллибит. Сороҕор, Турция аныгы суруйааччыларыттан биир бөдөҥнөрө диэн ааттыыллар. "Тощий Мемед" диэн арамаана, 40-тан тахса тылга тылбаастаммыт. 1962 с. Турция рабочай партиятыгар киирбит. 1967 с. "Ант" диэн литературнай, общественнай нэдиэлэ аҕайы тахсар сурунаалы төрүттээбит. Туурак тылын арааб уонна перс киири тылларыттан ыраастыырга кампания тэрийбит, Германияҕа көһөн тиийбит туурактарга ниэмэстэр толерантнай сыһыаннаах буолалларын пропагандалаабыт общественнай диэйэтэл. 1995 с. Турция судаарыстыбатыгар куттал суох буолуутун суутунан, бэйэтин ыстатыйаларыгар Турция курд омугу утары репрессивнай политикатын, Турция бырабыыталыстыбата курдары билиммэтин кириитикэлээбитин иһин, сепаратизымы пропагандалааһыҥҥа буруйдаммыта. Сүрүн айымньылара: "Жестянка"(1955), "Тощий Мемед"(1-2туомнар1955), "Опора"(1960), "Земля- железная, небо - медное"(1963), "Эфе из Чакырджа"(1972), "Легенда горы"(1970), "Разбойник"(1972), "Если убить змею"(1976), "Голос крови"(1991), дилогия "Хозяева поместья Акчасаз", "Преступление на Ковальском базаре"(1973), "Юсупчик Юсуп(1975) көс туурактар олохторун туһунан кэпсээннэр хомуурунньуктара "Жара"(1975), "Эта страна из конца в конец" репортажтар хомуурунньуктара. Наҕараадалара: "великий офицер ордена Почётного легиона"; "Премия мира немецких книготорговцев(1997); "Премия лучшая иностранная книга" (1978); "Премия Бьёрнсона"(2013); "Премия Монисмания"(1997); "Большая премия президента Турецкой Республики в области культуры и искусств"(2008); "Международная премия Каталонии"(1996); "Премия Стига Дагермана"(1997); "Премия Чино дель Лука"(1982)

"Почётный доктор Билькентского университета"(2002);

"Премия Седата Семави"; "Почётный доктор Страсбургского университета"(1991); "Международная премия Nonino(1997); https://ru.m.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D1%88%D0%B0%D1%80_%D0%9A%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D1%8C https://ru.qwe.wiki/wiki/Yasar_Kemal Ккатегория:Прозаиктар